Sự thật về tình trạng lão hóa da và cách ngừa da lão hóa sớm

Lão hóa da là một quá trình sinh lý tự nhiên của cơ thể và bạn không thể tránh khỏi. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, quá trình này có thể diễn ra sớm hơn bình thường. Vậy, quá trình lão hóa da là gì? Làm thế nào để ngăn ngừa da bị lão hóa sớm. Hãy cùng theo dõi ngay bài viết chi tiết về da lão hóa ngay sau đây.

Tìm hiểu về quá trình lão hóa da là gì?

Lão hóa da được đặc trưng bởi các đặc điểm như da bị mất độ đàn hồi, da nhăn nheo, nhão, sần sùi. Da là cơ quan có khối lượng lớn nhất cơ thể và thường xuyên phải tiếp xúc với các yếu tố môi trường bên ngoài. Do đó, da phải chịu cả các tác động lão hóa từ bên trong và bên ngoài.

Lão hóa da là quá trình sinh lý tự nhiên của cơ thể

Quá trình lão hóa da sẽ diễn ra kèm với những thay đổi về tế bào da, cấu trúc, chức năng trong các thành phần nền ngoại bào, ví dụ như elastin, collagen và proteoglycan. Cụ thể như sau:

Quá trình lão hóa da nội tại (diễn ra bên trong)

Da bị lão hóa nội tại sẽ dễ nhận thấy ở những vùng thường được bảo vệ bởi ánh sáng mặt trời. Ví dụ như vùng mặt trong cánh tay, vùng da được che phủ bởi quần áo.

Về cơ bản, quá trình lão hóa da nội tại xảy ra khi các tế bào da bị thay đổi. Theo đó, lớp biểu bì của da sẽ mỏng đi, diện tích tiếp xúc bề mặt của biểu bì, hạ bì bị suy giảm. Điều này làm sự trao đổi chất, cung cấp dinh dưỡng cho tế bào da ở biểu bị bị suy yếu.

Những yếu tố này làm giảm tăng sinh của các tế bào da tại biểu bì, đặc biệt các protein như collagen, elastin, proteoglycan bị thay đổi về nồng độ. Đây là những thành phần cần thiết trong quá trình tạo độ đàn hồi, làm căng và hydrat hóa cho da.

Sự suy giảm này cũng làm tăng sinh các tế bào sừng, tế bào hắc tố ở da (melanin). Những vấn đề này là nguyên nhân gây lão hóa da nội tại.

Quá trình lão hóa da bên ngoài

Bên cạnh những yếu tố nội tại, các tác nhân như ánh nắng mặt trời, các yếu tố môi trường từ bên ngoài cũng sẽ làm lão hóa da sớm. Khác với quá trình nội tại, khi tiếp xúc với những yếu tố này trong thời gian nhất định, lớp biểu bì da sẽ bị mỏng hơn.

Khi lớp biểu bì mỏng, lớp sừng ở da sẽ dày lên do sự thoái hóa của desmosomes tế bào giác mạc. Các protein như collagen trong lớp tế bào này cũng bị suy giảm, đặc biệt ở những vùng tiếp xúc trực tiếp với tia UV. Lúc này, Elastin có khả năng tăng sinh lên gấp 4 lần.

Những sự biến đổi này làm phân giải đàn hồi, các sợi đàn hồi bị phân cắt bởi protease. Tốc độ thoái hóa Elastin cũng tăng nhanh và làm da bị thoái hóa sớm.

Tia cực tím là tác nhân chính làm da bị lão hóa bên ngoài

Nguyên nhân gây lão hóa da sớm

Nguyên nhân chính gây ra quá trình lão hóa ở làn da là sự biến đổi về kiểu hình của tế bào da, sự thay đổi về cấu trúc, chức năng của những thành phần nền ngoại bào như collagen, proteoglycans, elastin. Có rất nhiều yếu tố dẫn đến sự biến đổi này. Ví dụ như một số yếu tố như sau:

Tuổi tác: Đây là một trong những yếu tố hàng đầu gây ra lão hóa da.

Tia cực tím: Tia UV từ ánh nắng mặt trời sẽ gây ra sự thay đổi trong DNA của tế bào và những thành phần ngoại bào khác.

Thời kỳ mãn kinh: Phụ nữ ở thời kỳ mãn kinh sẽ bắt đầu có nhiều dấu hiệu lão hóa sớm do các tác dụng bảo vệ của estrogen bị suy giảm.

Thói quen hút thuốc: Các chất hóa học trong thuốc và khói thuốc lá có thể làm da bị stress hóa, từ đó làm suy giảm elastin, collagen trong da. Nhiệt độ từ việc hút thuốc cũng sẽ làm tăng nguy cơ xuất hiện các nếp nhăn nhiều hơn.

Di truyền: Trong một số trường hợp hiếm gặp, lão hóa da có thể xuất hiện ngay từ thời thơ ấu. Ví dụ như bị các hội chứng Werner, Hutchinson-Gilford,…

Chế độ dinh dưỡng: Một chế độ dinh dưỡng không khoa học, thiếu hụt các loại vitamin có thể ảnh hưởng tiêu cực đến quá trình lão hóa của cơ thể, trong đó có làn da.

Rối loạn chức năng miễn dịch: Tuy không phổ biến, nhưng lão hóa da có thể là triệu chứng của một số bệnh lý suy giảm hệ miễn dịch, các bệnh tâm lý mãn tính hoặc do sử dụng thuốc ức chế miễn dịch.

Một số yếu tố khác: Ví dụ như thường xuyên sử dụng rượu bia, caffeine, thói quen sinh hoạt không lành mạnh, thực hiện chế độ ăn kiêng cực đoan, căng thẳng thường xuyên,…

Một số nguyên nhân gây lão hóa da

Cách xác định da bị lão hóa như thế nào?

Thông thường, để xác định được da bạn có đang bị lão hóa hay không, các bác sĩ sẽ căn cứ vào những biểu hiện bên ngoài của da. Cụ thể như sau:

Dấu hiệu da lão hóa do yếu tố nội tại:

• Khô, nhợt nhạt, mịn, mỏng, trong suốt.
• Da bị nhăn nheo và có các nếp gấp.
• Da chảy xệ, nhão do các cơ trên cơ thể chuyển động quá mức và mất tính đàn hồi.
• Sắc tố trên da thay đổi ở mức độ nhẹ.
• Bã nhờn nhiều hơn.

Dấu hiệu lão hóa da do yếu tố bên ngoài:

• Da thô ráp, nhăn sâu, sạm da.
• Xuất hiện tình trạng loạn sắc tố, ban huyết do tuổi già.
• Xuất hiện các tổn thương da.
• Da bị tăng sắc tố và xuất hiện nhiều lốm đốm, có thể như đốm đồi mồi, đốm tàn nhang,…
• Xuất hiện các nốt sần, lớp sừng dày lên khiến da tiết bã nhờn nhiều hơn.
• Các nếp nhăn sâu hơn.

Đối với những dấu hiệu lão hóa da bất thường hoặc dấu hiệu được nghi ngờ là ung thư da, bác sĩ sẽ thực hiện một số phương pháp chẩn đoán. Trong trường hợp xác định là ung thư da, bạn sẽ được hướng dẫn điều trị cụ thể tùy thuộc vào tình trạng bệnh.

Các cách chống lão hóa da sớm

Trên thực tế, bạn không thể loại bỏ hoàn toàn tình trạng lão hóa da. Bạn chỉ có thể làm chậm quá trình lão hóa và làm mờ các dấu hiệu của hiện tượng này. Để giúp ngăn ngừa lão hóa da sớm, bạn có thể áp dụng ngay những cách sau đây:

Chăm sóc da hàng ngày đúng cách

Quá trình chăm sóc da hàng ngày có ảnh hưởng lớn đến sự lão hóa của làn da. Nếu bạn chăm sóc da đúng cách sẽ giúp tăng khả năng tái tạo da, tăng độ đàn hồi, độ mịn của làn da.

Một Routine chăm sóc da cơ bản để chống lão hóa sẽ bao gồm các bước như sau:

• Bước 1: Làm sạch da với sữa rửa mặt, tẩy trang, toner. Sử dụng thêm tẩy tế bào chết với số lần ít hơn hàng tuần.
• Bước 2: Sử dụng các serum hoặc các sản phẩm giúp hỗ trợ chống lão hóa.
• Bước 3: Sử dụng kem dưỡng ẩm để kết thúc quá trình skincare hàng ngày.

Quá trình chăm sóc hàng ngày sẽ ảnh hưởng đến tốc độ lão hóa da

Trong chăm sóc da hàng ngày, bạn sẽ cần chú ý những vấn đề như sau:

• Làm sạch da với sữa rửa mặt, tẩy trang hàng ngày. Tẩy tế bào chết tối thiểu 2 – 3 lần/tuần.
• Lựa chọn các sản phẩm sữa rửa mặt phù hợp với làn da của bạn. Nên ưu tiên các loại có độ pH từ 5 – 6 để phù hợp với lớp màng axit trên da. Nên dùng sữa rửa mặt với nước ấm để giúp sạch da hơn.
• Tùy vào từng loại da, bạn nên lựa chọn tẩy tế bào chết phù hợp. Hiện tại, trên thị trường đang có những sản phẩm tẩy tế bào chết hóa học, tẩy tế bào chết vật lý và tẩy tế bào chết kết hợp giữa hóa học và vật lý.
• Luôn sử dụng kem chống nắng đầy đủ, ngay cả khi bạn không ra ngoài. Hạn chế tiếp xúc với ánh nắng mặt trời từ 10h sáng đến 4h chiều. Đây là khoảng thời gian tia UV có tác động mạnh nhất lên da.

Sử dụng các thành phần treatment

Đây là những thành phần có mục đích chống lão hóa. Ví dụ như Retinoid, Hydroxy Axit, Silica, Niacinamide, Vitamin C, Vitamin E, … Cụ thể hơn như sau:

Retinoid

Đây là thành phần được sử dụng phổ biến để làm chậm quá trình lão hóa da. Retinoid sẽ giúp cải thiện được các nếp nhăn, nám da do tiếp xúc với ánh nắng mặt trời hiệu quả.

Ngoài ra, thành phần này còn hỗ trợ tăng sinh biểu bì, ức chế quá trình hình thành các hắc tố melanin dư thừa. Retinoid cũng có tác dụng trong thúc đẩy quá trình tăng sinh và giảm thiểu quá trình phân hủy collagen dưới tác dụng của ánh nắng mặt trời. Do đó sẽ giúp ngăn ngừa quá trình lão hóa da.

Silica

Là một nguyên tố tự nhiên có trữ lượng xếp thứ 2 trong thành phần vỏ Trái Đất. Các nghiên cứu về thành phần này đã chỉ ra rằng, Silica có vai trò quan trọng với quá trình các mô liên kết tổng hợp protid và elastin, gelatin là một trong các loại protid đó.

Thành phần Silica có nhiều trong lá tre giúp hỗ trợ chống lão hóa hiệu quả

Ngoài ra, sự suy giảm của Silica trong cơ thể có liên quan đến sự suy giảm của collage, các mô liên kết, từ đó cũng gây ra tình trạng lão hóa da. Vì vậy, đây cũng là một thành phần được sử dụng để giúp tăng sinh hàm lượng collagen tự nhiên trong cơ thể, chống oxy hóa giúp da giữ ẩm tốt hơn.

Niacinamide, Hydroxy Axit

Đây là hai thành phần đóng vai trò quan trọng giúp làm giảm lão hóa. Niacinamide và Hydroxy axit đều có tác dụng giúp loại bỏ các tế bào da bị sừng hóa, tế bào da chết, giúp làm mịn da và chống lão hóa tốt.

Các loại vitamin

Vitamin C, vitamin E,… cũng được xem là một trong những thành phần giúp cải thiện được tình trạng lão hóa da sớm. Những loại vitamin này đóng vai trò thiết yếu trong quá trình tổng hợp Collagen của cơ thể.

Sử dụng các liệu pháp hỗ trợ

Ngoài việc sử dụng các thành phần có giúp chống oxy hóa, bạn cũng có thể sử dụng thêm một số liệu pháp xâm lấn khác. Ví dụ như những liệu pháp sau đây:

• Lột da hóa học.
• Sử dụng các liệu pháp ánh sáng như ánh sáng xung cường độ cao (IPL), trẻ hóa bằng tia laser triệt tiêu và không nguyên bào,…
• Sử dụng tần số sóng vô tuyến RF, có thể dùng riêng biệt hoặc kết hợp cũng IPL.
• Tiêm kích thích sinh học và trẻ hóa da, ví dụ tiêm Botulinum toxin (BTX), huyết tương giàu tiểu cầu tự thân (PRP), …
• Hiệu chỉnh nếp nhăn hoặc thực hiện phẫu thuật căng da,…
• Liệu pháp thay thế hormone (HRT).

Bạn có thể sử dụng các liệu pháp ánh sáng để làm chậm quá trình da bị lão hóa

Thay đổi chế độ ăn uống, lối sống

Ngoài những yếu tố trên, để làn da của bạn lão hóa chậm hơn, hãy lưu ý đến chế độ ăn uống, lối sống sinh hoạt hàng ngày. Cụ thể như sau:

Chế độ ăn uống hàng ngày

• Bổ sung đủ protein cho cơ thể để giúp tăng cường độ săn chắc, đàn hồi cho da. Không nên ăn quá dư thừa protein bởi sẽ làm cho cơ thể sản xuất quá nhiều collagen. Điều này cũng gây lão hóa da sớm.
• Ăn đủ mức calo cần thiết cho cơ thể mỗi ngày, hạn chế tình trạng ăn dư thừa calo. Điều này sẽ khiến bạn tăng nguy cơ bị béo phì và làn da sẽ bị lão hóa sớm hơn.
• Bổ sung đồ ăn có nhiều chất chống oxy hóa, đặc biệt là vitamin C, vitamin E. Các thành phần này có nhiều trong các loại rau xanh, các loại củ, hoa quả,….
• Bổ sung đầy đủ lượng axit béo cần thiết, các loại hạt. Ví dụ như cá ngừ, hạt lanh, cá hồi,… Điều này sẽ giúp da được cung cấp đủ dinh dưỡng và “già” đi chậm hơn.
• Uống đủ nước hàng ngày, thông thường mỗi người sẽ cần từ 1,5 – 3 lít nước tùy thuộc vào trọng lượng của từng trường hợp.
• Hạn chế sử dụng đồ uống có cồn, chất kích thích ví dụ như bia, rượu, café,…
• Hạn chế đồ ăn có quá nhiều carbohydrate như đường, bánh kẹo, cơm trắng,…

Lối sống hàng ngày

• Hạn chế hoặc từ bỏ thuốc lá.
• Kiểm soát cân nặng ở mức phù hợp.
• Tập thể dục thường xuyên, cố gắng vận động từ 2 – 5 lần/ngày với các bài tập nhẹ nhàng như đi bộ, chạy bộ, đạp xe.
• Luôn để não bộ hoạt động, điều này giúp chống lại việc mất tế bào do lão hóa bằng cách kích thích kết nối của các tế bào thần kinh tốt hơn. Bạn có thể thực hiện điều này bằng cách thường xuyên đọc sách, chơi các trò chơi tư duy, giải câu đố đơn giản,…
• Kiểm soát căng thẳng, luôn giữ tinh thần vui vẻ, ngủ đủ giấc,… Những điều này sẽ giảm sản sinh hormone gây căng thẳng và giảm khả năng hình thành các nếp nhăn lão hóa, vết rạn trên da.

Bỏ thuốc lá sẽ giúp làm chậm quá trình lão hóa da tốt hơn

Trên đây là những thông tin liên quan đến tình trạng lão hóa da. Đây là một trong những tiến trình sinh lý tự nhiên và bạn không thể loại bỏ nó hoàn toàn. Do đó, để làm chậm sự lão hóa, hãy áp dụng ngay các phương pháp trong bài viết.

Tuy nhiên, những chia sẻ trên chỉ mang tính chất tham khảo. Nếu bạn cần giải đáp cụ thể hơn về các trường hợp lão hóa da, hãy để lại câu hỏi hoặc số điện thoại dưới bài viết này. Đội ngũ chuyên gia sẽ liên hệ và hỗ trợ chi tiết hơn cho bạn.

Tham khảo

https://dermnetnz.org/topics/ageing-skin

https://medlineplus.gov/ency/article/004014.htm

https://www.everydayhealth.com/skin-beauty/12-habits-make-you-look-old