Các biến chứng tăng huyết áp nguy hiểm và cách phòng tránh

Nếu không kiểm soát, hạ và ổn định được huyết áp, người bệnh sẽ có nguy cơ cao gặp biến chứng nguy hiểm ảnh hưởng trực tiếp đến tính mạng. Cùng tìm hiểu các biến chứng tăng huyết áp này là gì và cách phòng tránh hiệu quả nhất qua bài viết dưới đây.

Biến chứng tăng huyết áp thường gặp nhất

Nếu chỉ số huyết áp tăng cao trên 140/90 mmHg thì người bệnh sẽ được chẩn đoán là cao huyết áp và cần điều trị để đưa huyết áp về mức tối ưu là 120/80 mmHg. Tuy nhiên nhiều người bệnh không làm được điều này mặc dù đã dùng thuốc đều đặn. Cứ 10 người bệnh tăng huyết áp chỉ có duy nhất 1 người hạ và ổn định được huyết áp. Huyết áp không được kiểm soát về ngưỡng an toàn, thường xuyên tăng giảm thất thường có thể làm hư hại nghiêm trọng hệ thống mạch máu trên khắp cơ thể và dẫn đến các biến chứng sau:

Bệnh tim mạch vành

Cao huyết áp có mối liên quan mật thiết và là nguyên nhân gây nên gần 50% các trường hợp mắc bệnh tim mạch vành. Dòng máu áp lực cao trong bệnh tăng huyết áp có thể làm tổn thương và rối loạn chức năng nội mạc mạch máu. Khi này cơ thể sẽ kích hoạt phản ứng viêm, làm tăng nguy cơ hình thành cục máu đông và các mảng bám xơ vữa động mạch. Điều này không chỉ làm mạch máu bị xơ cứng, đàn hồi kém mà còn làm tắc hẹp mạch máu, ngăn cản dòng máu cung cấp cho tim. Cơ tim bị thiếu máu, tim sẽ không thể co bóp và hoạt động bình thường được. Khi huyết áp tăng cao hoặc khi hoạt động gắng sức, người bệnh sẽ xuất hiện các triệu chứng như đau thắt ngực, đau nhói, bóp nghẹt vùng ngực, đau lan sang hạ sườn trái lan lên cổ, xương hàm kèm khó thở, vã mồ hôi.

Nếu mạch vành bị tắc hẹp trên 70% thì người bệnh phải điều trị bằng cách đặt stent để nong lòng mạch tại vị trí tắc nghẽn hoặc phẫu thuật bắc cầu mạch vành để tái thông dòng máu nuôi tim. 

Tăng huyết áp gây nên biến chứng thiếu máu cơ tim - bệnh tim mạch vành

Nhồi máu cơ tim

Huyết áp càng cao, càng thất thường, bệnh tim mạch vành không ổn định thì người bệnh lại càng có nguy cơ cao bị nhồi máu cơ tim. Nhồi máu cơ tim xảy ra khi tăng huyết áp làm nứt vỡ mảng xơ vữa mềm hoặc làm hình thành các cục máu đông tắc gây nghẽn động mạch vành. Cơ tim bị thiếu máu đột ngột dẫn đến hoại tử gây rối loạn nhịp tim, hở van tim cấp tính, suy tim thậm chí tử vong. 

Vì thế người bệnh cao huyết áp nên đặc biệt chú ý đến những cơn đau thắt ngực, đau tim, khó thở kéo dài để đi khám ngay và tầm soát nguy cơ nhồi máu cơ tim.

Suy tim

Theo thống kê, có đến gần 30% trường hợp tăng huyết áp có thể chuyển thành biến chứng suy tim. Ở giai đoạn đầu, tăng huyết áp làm cho tim bơm máu khó khăn, cơ tim phải làm việc nhiều hơn để thắng sức cản trong lòng mạch. Tình trạng này tái diễn lâu ngày sẽ khiến cơ tim phát triển dày lên và làm thay đổi cấu trúc tim. Từ đó có thể làm tim giãn và không cung cấp đủ máu cho cơ thể, chính là tình trạng suy tim. 

Biến chứng tăng huyết áp - suy tim rất nguy hiểm có thể gây tử vong

Đột quỵ não

Tương tự, hệ thống mạch máu não có thể bị tổn thương nghiêm trọng khi huyết áp tăng cao mà không được điều trị về mức an toàn. Các mạch máu não bị tổn thương làm tăng nguy cơ xuất hiện cục máu đông làm tắc nghẽn mạch máu và gây nên đột quỵ nhồi máu não. Huyết áp cao còn có thể làm vỡ mạch máu gây đột quỵ xuất huyết não. Nếu người bệnh không được cấp cứu trong thời gian vàng là từ 3-6 tiếng kể từ thời điểm có những dấu hiệu đầu tiên thì tỷ lệ tử vong, tàn tật là rất cao. 

Huyết áp cao là yếu tố nguy cơ quan trọng nhất gây đột quỵ. Để tránh biến chứng nguy hiểm này, kiểm soát huyết áp là điều vô cùng quan trọng. Và nếu người bệnh có cơn tăng huyết áp đột ngột kèm đau đầu, chóng mặt và có các dấu hiệu như nói khó, liệt mặt, yếu liệt tay chân thì cần nghi ngờ đột quỵ và nên đi thăm khám sớm nhất có thể.

Tăng huyết áp có thể làm vỡ mạch gây đột quỵ xuất huyết não

Sa sút trí tuệ mạch máu

Sa sút trí tuệ mạch máu là một loại sa sút trí nhớ, suy giảm chức năng não bộ liên quan đến giảm lưu lượng máu lên não. Đây là một trong những biến chứng của tăng huyết áp trên não bộ. Huyết áp cao gây tổn thương mạch máu não, làm xơ cứng, giảm độ đàn hồi, gây thu hẹp và tắc nghẽn các mạch máu nhỏ trong não bộ. Những tổn thương này rất nhỏ nhưng có thể lan rộng, tế bào não bị thiếu máu dẫn đến suy giảm chức năng gây sa sút trí tuệ mạch máu. Kiểm soát tốt huyết áp, tăng cường tái tưới máu lên não có thể giúp người bệnh ngăn ngừa biến chứng này. 

Suy thận cấp tính và mãn tính

Suy thận vừa có thể là nguyên nhân vừa là biến chứng của cao huyết áp. Tăng huyết áp có thể làm tổn thương các động mạch quanh thận, từ đó gây ảnh hưởng đến khả năng lọc máu của thận. Khi này thận không thể lọc bỏ các chất thải và dịch dư thừa ra khỏi cơ thể. Nước bị giữ lại trong lòng mạch quá nhiều làm tăng thể tích tuần hoàn và làm tăng huyết áp. Điều này tạo nên vòng xoắn bệnh lý và càng gây nhiều tổn thương lên cơ thể hơn. Điều chỉnh thuốc hạ áp phù hợp  với sức khỏe người bệnh và kiểm soát huyết áp chặt chẽ đã được chứng minh là có thể làm giảm albumin niệu, protein niệu và làm chậm sự tiến triển của suy thận.

Hệ mạch máu tại thận có thể bị tổn thương do huyết áp cao gây suy thận

Mất thị lực

Tăng huyết áp có thể làm căng hoặc làm vỡ các mạch máu trong mắt, gây giảm thị lực. Trường hợp nặng có thể gây xuất tiết cứng, phù gai thị, tổn thương, hoại tử nội mô. Khi này mắt người bệnh sẽ bị mờ đi nhiều, sưng mắt, song thị kèm đau đầu thậm chí mù lòa, quá trình điều trị sẽ trở nên rất khó khăn và khó hồi phục lại được thị giác. 

>>> Xem thêm: Gợi ý 10 cách ổn định huyết áp không cần dùng thuốc

Cách hạ và ổn định huyết áp, ngăn ngừa biến chứng

Kiểm soát huyết áp về ngưỡng an toàn 120/80 mmHg và ổn định huyết áp lâu bền là một mục tiêu điều trị hàng đầu bệnh tăng huyết áp giúp phòng chống các biến chứng nguy hiểm. Để làm được điều này người bệnh cần phối hợp nhiều biện pháp bao gồm:

Dùng thuốc kiểm soát huyết áp

Thuốc huyết áp sẽ được kê đơn riêng biệt theo từng thể trạng sức khỏe và dựa trên các nguy cơ tim mạch của người bệnh. Để tăng hiệu quả điều trị tăng huyết áp, các bác sĩ thường tiến hành kê các thuốc dạng phối hợp ngay từ những đơn thuốc đầu tiên. Các thuốc thường được kê đơn cho người bệnh tăng huyết áp có thể kể đến như:

• Thuốc ức chế men chuyển (Enalapril, Lisinopril, Ramipril…): Là nhóm thuốc được chỉ định nhiều nhất trong điều trị tăng huyết áp vì có thể dùng trên nhiều đối tượng, không ảnh hưởng đến chuyển hóa tuy nhiên thuốc có tác dụng phụ gây ho khan, tăng kali máu, tụt huyết áp quá mức, chống chỉ định với người bị hẹp động mạch thận hai bên.
• Thuốc ức chế thụ thể (Azilsartan, Candesartan, Eprosartan, Irbesartan, Losartan…): Hiệu quả và chỉ định tương đương với thuốc ức chế men chuyển tuy nhiên ít tác dụng phụ gây ho khan hơn.
• Thuốc chẹn kênh canxi (Amlodipin, Nifedipin): Thường được kê đơn cho những trường hợp tăng huyết áp không mắc kèm bệnh nền, người cao tuổi, tăng huyết áp tâm thu đơn độc. Thường được dùng phối hợp với các thuốc ức chế men chuyển/ ức chế thụ thể. 
• Thuốc lợi tiểu: Nhóm lợi tiểu thiazid là ưu tiên trong kê đơn so với các nhóm thuốc lợi tiểu khác. Thuốc chống chỉ định với bệnh nhân gút.

• Thuốc chẹn beta: Hiện nay ít được kê đơn, chỉ được dùng để điều trị tăng huyết áp có kèm theo bệnh tim mạch như thiếu máu cơ tim, đau thắt ngực, suy tim.

Dùng thuốc huyết áp đều đặn để ổn định huyết áp, ngăn biến chứng

*Lưu ý khi sử dụng thuốc điều trị tăng huyết áp

Hầu hết các thuốc tăng huyết áp đều có những tác dụng phụ nhất định (ho khan. phù chân, đau đầu, mệt mỏi, dị ứng, phát ban…). Khi dùng thuốc trong một thời gian dài, người bệnh còn có thể gặp tình trạng nhờn thuốc, kháng thuốc, làm giảm hiệu quả điều trị bệnh tăng huyết áp. Khi gặp những tác dụng phụ kể trên hoặc thuốc đáp ứng kém không giảm được huyết áp thì người bệnh cần báo ngay với bác sĩ để được điều chỉnh liều hoặc thay thế thuốc khác. 

Để đảm bảo hiệu quả điều trị người bệnh không tùy tiện uống tăng, giảm liều thuốc hay ngừng thuốc khi chưa có chỉ định của bác sĩ. Đồng thời người bệnh nên theo dõi và đo chỉ số huyết áp ít nhất 3 lần/ ngày

>>> Xem thêm: 5 điều cần biết để dùng thuốc hạ huyết áp Amlodipin an toàn

Điều chỉnh lối sống khoa học hơn

Tất cả người bệnh tăng huyết áp đều có chỉ định điều trị là phải thay đổi lối sống khoa học hơn để kiểm soát huyết áp và ngăn chặn các biến chứng nguy hiểm. Cụ thể:

• Cai, bỏ thuốc lá, hạn chế rượu bia, cafe và các chất kích thích khác.
• Khuyến khích tập thể dục tăng cường hoạt động thể chất: Có thể làm giảm đến 25% nguy cơ biến chứng và tử vong cho người bệnh tăng huyết áp. Vì thế người bệnh nên dành ít nhất 5 buổi tập/ tuần, mỗi buổi từ 30-45 phút. 
• Kiểm soát cân nặng: Giảm cân và đưa chỉ số khối cơ thể BMI về dưới hoặc hoặc bằng 25 kg/m2.
• Ăn uống khoa học: Ăn nhạt, ăn ít đường, tăng cường rau củ quả, các loại ngũ cốc nguyên hạt, hạt họ nhà đậu, dùng các loại thịt trắng như cá, thịt gia cầm thay thế cho các loại thịt đỏ (thịt bò, thịt lợn…), hạn chế đồ ăn chiên rán nhiều dầu mỡ…
• Cải thiện đời sống tinh thần: Giải tỏa căng thẳng, không làm việc quá sức, thiền định, thư giãn, thoải mái tâm lý…
• Hình thành những thói quen mới tốt cho sức khỏe: Ăn uống đúng giờ, không ăn quá khuya, ngủ đủ giấc (7-8 tiếng mỗi tối)...
• Theo dõi hàng ngày: Giúp phát hiện sớm hiện tượng huyết áp tăng bất thường, không ổn định. Nếu huyết áp của bạn đột nhiên vượt quá 180/120mmHg, hãy đợi 5 phút và kiểm tra lại, nếu vẫn cao thì liên hệ ngay với bác sĩ. Đó có thể là cơn tăng huyết áp kịch phát và có nguy cơ rất cao xuất hiện biến chứng nhồi máu cơ tim, đột quỵ.

Đo huyết áp thường xuyên ít nhất 3 lần/ ngày

>>> Xem thêm: Bị huyết áp không ổn định nên ăn gì? 6 gợi ý hay nhất dành cho bạn

Thảo dược hỗ trợ hạ và ổn định huyết áp, ngăn chặn biến chứng

Hiện nay ngày càng có nhiều người bệnh tìm đến các thảo dược hỗ trợ hạ và ổn định huyết áp. Giải pháp này có những ưu điểm như an toàn, lành tính, không gây tác dụng phụ khi dùng lâu dài mà vẫn đảm bảo hiệu quả kiểm soát huyết áp, ngăn ngừa biến chứng nhồi máu cơ tim, tai biến. 

Những loại thảo dược đứng đầu bảng trong hỗ trợ cải thiện chỉ số huyết áp như:

• Cần tây: 

Là thảo dược giúp hạ, ổn định huyết áp, ngăn biến chứng toàn điện nhất. Theo nghiên cứu tại Trung tâm công nghệ dược phẩm Iran năm 2013 cho thấy, cần tây có thể làm hạ huyết áp theo đa cơ chế tương tự như các thuốc lợi tiểu, chẹn kênh canxi, ức chế men chuyển mà hoàn toàn an toàn lành tính, không tác dụng phụ. Cần tây có thể làm hạ thấp chỉ số huyết áp từ 23-38 mmHg và ổn định huyết áp lâu bền mà không gây tụt huyết áp quá mức. Đồng thời thảo dược này còn có tác dụng chống oxy hóa, giảm cholesterol máu, ổn định đường huyết từ đó bảo vệ sức khỏe người bệnh tăng huyết áp khỏi những biến chứng nguy hiểm. 

Sản phẩm thảo dược chứa cao cần tây hỗ trợ hạ và ổn định huyết áp hiệu quả

• Chiết xuất tỏi: 

Hoạt chất Allicin trong tỏi có thể làm giảm khoảng từ 8-10 mmHg huyết áp nhờ cơ chế giãn mạch, làm hạ huyết áp. Đồng thời tỏi còn có khả năng ức chế tổng hợp chất béo tại gan nên lạ giảm cholesterol máu, chống xơ vữa động mạch, giúp ngăn ngừa các yếu tố nguy cơ biến chứng tăng huyết áp. 

• Hoàng bá: 

Berberin có thể làm tăng sinh nitric oxide, thông qua ức chế men chuyển để giãn mạch, hạ huyết áp. Tương tự như tỏi, hoàng bá cũng có công dụng giảm mỡ máu, ổn định đường huyết từ đó giúp huyết áp được ổn định và phòng chống các biến chứng tim mạch do tăng huyết áp. 

• Nattokinase từ đậu tương lên men: 

Nổi tiếng với tác dụng làm giảm độ nhớt máu, giúp giảm huyết áp, làm tan cục máu đông, ngăn chặn biến chứng tăng huyết áp - đột quỵ. 

Vì những lợi ích sức khỏe tuyệt vời của các loại thảo dược trên đem lại, người bệnh nên kết hợp sử dụng thêm sản phẩm thảo dược hằng ngày. Nên lựa chọn sản phẩm có chứa thành phần chính là Tinh chất cần tây kết hợp với hoàng bá, tỏi và nattokinase để kiểm soát huyết áp luôn nằm trong ngưỡng an toàn, giảm nguy cơ nhồi máu cơ tim, đột quỵ, suy tim, suy thận. 

Dùng sản phẩm chứa bộ bốn cần tây, hoàng bá, tỏi, nattokinase để hạ và ổn định huyết áp, ngăn biến chứng

Bài viết trên đây đã cung cấp cho bạn những thông tin về các biến chứng tăng huyết áp và các phương pháp phòng tránh hiệu quả. Nếu còn bất kỳ vấn đề nào thắc mắc cần giải đáp hãy để lại câu hỏi hoặc số điện thoại dưới bài viết này. Đội ngũ chuyên gia sẽ hỗ trợ chi tiết hơn cho bạn. 

Link tham khảo:

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK539859/ 
https://www.nhs.uk/conditions/vascular-dementia

https://www.niddk.nih.gov/health-information/kidney-disease/high-blood-pressure 

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2991739/