Trào ngược dạ dày thực quản (GERD) và những lưu ý cần biết

Những lưu ý về trào ngược dạ dày thực quản

Để cải thiện được tình trạng trào ngược dạ dày thực quản, bạn sẽ cần phải hiểu về bản chất của bệnh là gì. Ngoài ra, tìm hiểu về những vấn đề khác như nguyên nhân, triệu chứng sẽ hỗ trợ cho quá trình điều trị được hiệu quả hơn.

Trào ngược dạ dày thực quản là gì?

Trào ngược dạ dày thực quản (GERD) là một rối loạn tiêu hóa xảy ra khi axit hoặc các chất có trong dạ dày trào ngược lên thực quản. Đây được xem là một trong những rối loạn tiêu hóa phổ biến ở Hoa Kỳ bởi có tỷ lệ mắc đến 20%.

GERD có thể xảy ra với bất kỳ ai ở mọi lứa tuổi. Trên thực tế, hiện tượng trào ngược axit, ợ chua được xem là một phản ứng bình thường. Tuy vậy, nếu bạn bị trào ngược axit, ợ chua nhiều hơn 2 lần/tuần thì có thể sẽ được xác định bị GERD.

Nhìn chung, trào ngược dạ dày thực quản có thể kiểm soát bằng thay đổi lối sống và dùng một số loại thuốc. Tuy vậy, không phải ai cũng quan tâm đến việc điều trị sớm, nếu GERD không được kiểm soát kịp thời, nó có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng.

Trào ngược dạ dày thực quản (GERD) là tình trạng rối loạn tiêu hóa phổ biến

Triệu chứng trào ngược dạ dày thực quản

Theo nhận định của Abraham Khan, MD (Bác sĩ tiêu hóa tại Trung Tâm Sức Khỏe Thực quản – Anh) cho biết, tùy vào mức độ bị ảnh hưởng, nguyên nhân mà các biểu hiện trào ngược dạ dày thực quản có thể khác nhau.

Tuy vậy, vẫn có một số dấu hiệu điển hình của GERD mà bạn có thể quan sát như sau:

• Triệu chứng thường xuyên: Ợ chua, cảm giác đau, rát ở giữa ngực.
• Triệu chứng phổ biến khác: Tức ngực, khó nuốt, hôi miệng, đầy hơi trong dạ dày, buồn nôn, nôn mửa, đau họng, cảm thấy bị kích thích trong thực quản.
• Dấu hiệu GERD vào ban đêm: Ho mãn tính, giấc ngủ bị gián đoạn, viêm thanh quản.

Nếu tình trạng này kéo dài, kèm xuất hiện thêm cảm giác đau ngực, khó thở, đau hàm hoặc cánh tay thì bạn cần gặp bác sĩ ngay lập tức. Bởi đây có thể là biểu hiện cơn đau tim. Các bác sĩ sẽ thực hiện một số xét nghiệm, chẩn đoán như sau để kiểm tra tình trạng trào ngược dạ dày thực quản:

• Đo PH thực quản: Được sử dụng để đo lượng axit trong thực quản khi cơ thể bạn ở những trạng thái khác nhau. Đây được xem là một tiêu chuẩn để xác định bạn có bị GERD hay không.
• Nội soi và sinh thiết đường tiêu hóa (GI) trên: Bao gồm thực quản, dạ dày, tá tràng khi nghi ngờ bị u dạ dày.
• Kiểm tra hình ảnh GI trên: Cho biết về sự bất thường thể chất để có thể gây ra GERD.
• Đo áp suất thực quản: Đo các cơn co thắt thực quản trong quá trình nuốt và sức mạnh của cơ vòng khi bị trào ngược dạ dày thực quản.

Ợ hơi, đau rát là những dấu hiệu thường gặp của trào ngược dạ dày thực quản

Nguyên nhân trào ngược dạ dày thực quản

Trào ngược dạ dày thực quản chủ yếu xảy ra do giãn cơ thắt thực quản dưới (van). Theo cơ chế thông thường, van này sẽ được đóng chặt sau khi thức ăn đi vào dạ dày. Tuy vậy, khi van này bị giãn ra, axit cùng những chất khác có trong dạ dày sẽ bị trào ngược lên thực quản.

Có nhiều nguyên nhân thứ phát gây ra tình trạng này, bao gồm:

• Áp lực tại vùng bụng quá nhiều, ví dụ như phụ nữ mang thai thường sẽ bị ợ chua hàng ngày.
• Do thói quen ăn uống không khoa học như ăn các đồ ăn cay nóng, chiên xào quá nhiều, ăn nhiều bữa, nằm sau khi ăn.
• Đang sử dụng một số loại thuốc như thuốc cao huyết áp, hen suyễn, giảm đau, chống trầm cảm, an thần, chẹn kênh canxi, kháng histamin.
• Tình trạng thoát vị gián đoạn, tạo ra lỗ hở trong cơ hoành và gây ảnh hưởng đến quá trình hấp thụ thức ăn thông thường.

Sẽ có một số yếu tố rủi ro làm tăng nguy cơ bị trào ngược dạ dày thực quản cao hơn. Ví dụ như: Béo phì, phụ nữ mang thai, người bị rối loạn mô liên kết (xơ cứng bì) hoặc thường xuyên hút thuốc cũng có thể làm tình trạng trào ngược axit trở nên trầm trọng hơn.

Biến chứng trào ngược dạ dày thực quản

Nếu GERD không được điều trị, nó có thể sẽ trở nên nghiêm trọng hơn và tiến triển thành viêm thực quản, hẹp thực quản, xơ phổi vô văn,... Cụ thể:

• Viêm thực quản và dẫn đến xuất huyết đường tiêu hóa: GERD cũng có thể gây ra tình trạng loét thực quản khi axit dạ dày ăn mòn các mô trong thực quản, những vết loét này sẽ gây đau, khó nuốt và chảy máu.
• Hẹp thực quản xảy ra khi thực quản bị tổn thương nhiều lần và hình thành sẹo. Điều này sẽ làm thành thực quản dày lên và bị thu hẹp, từ đó gây ảnh hưởng đến khả năng nuốt.
• Barrett thực quản do các tế bào lót thực quản biến đổi thành các tế bào tương tự với niêm mạc ruột khi bị trào ngược axit thường xuyên. Barrett thực quản có nguy cơ chuyển biến thành ung thư thực quản.
• Các vấn đề hô hấp: Axit dạ dày tấn công thực quản, gây viêm thực quản. Quá trình viêm nhiễm sẽ lan rộng sang họng, khí quản, phế quản, thực quản gây khàn giọng, nghẹt thở, hen suyễn, viêm phổi, viêm thanh quản.
• Xơ phổi vô căn, một số nghiên cứu vào năm 2021 cho thấy rằng GERD góp phần tạo ra sự phát triển của bệnh lý này.

Một số biến chứng của trào ngược dạ dày thực quản

Cách chữa trào ngược dạ dày thực quản

Trào ngược dạ dày thực quản cần được điều trị và quản lý lâu dài. Với những trường hợp nhẹ, bác sĩ có thể yêu cầu bạn thay đổi lối sống, sử dụng thuốc kiểm soát theo. Đối với những trường hợp nặng hơn, bạn có thể được đề nghị thực hiện phẫu thuật cần thiết.

Thuốc trào ngược dạ dày thực quản

Bạn có thể được hướng dẫn sử dụng một số loại thuốc không kê đơn trước. Nếu tình trạng không thuyên giảm, bác sĩ sẽ đề nghị bạn dùng thuốc theo toa để cải thiện trào ngược dạ dày - thực quản. Một số loại thuốc tham khảo như sau:

Thuốc kháng axit để trung hòa axit trong dạ dày: Ví dụ như Mylanta, Rolaids, Tums,… để giúp giảm đau nhanh chóng. Tuy vậy, những loại thuốc này không có tác dụng chữa lành thực quản đã bị viêm do axit gây ra. Sử dụng lâu dài có thể làm tăng tác dụng phụ như tiêu chảy, vấn đề về thận,…

Thuốc giảm sản xuất axit: Còn được gọi là thuốc chẹn thụ thể H2 bao gồm cimetidine, famotidine, nizatidine. Nhóm này có hoạt động chậm hơn thuốc kháng axit nhưng giúp giảm đau lâu hơn, hạn chế dạ dày tiết axit tối đa trong 12 giờ. Sử dụng lâu dài có thể làm tăng nguy cơ bị thiếu hụt vitamin B12, gãy xương.

Thuốc ngăn sản xuất axit, chữa lành thực quản: Thuốc ức chế bơm proton, là một loại thuốc chẹn axit mạnh hơn nhóm chẹn H2 và cho phép chữa lành các tổn thương của mô thực quản. Nhóm chẹn bơm proton không kê đơn gồm lansoprazole, omeprazole, esomeprazole,… Thuốc có các tác dụng phụ như đau đầu, buồn nôn, tiêu chảy. Sử dụng lâu dài có thể làm tăng nguy cơ bị gãy xương hông.

Thuốc tăng cường cơ vòng thực quản dưới: Ví dụ như baclofen giúp làm dịu tình trạng trào ngược dạ dày thực quản bằng cách giảm tần suất co thắt thực quản. Tác dụng phụ có thể gặp phải như buồn nôn, mệt mỏi.

Bác sĩ sẽ cho bạn sử dụng thuốc trị trào ngược dạ dày thực quản

>>>Xem thêm: Thuốc dạ dày Nexium và hướng dẫn sử dụng chi tiết, an toàn

Lựa chọn điều trị y tế khác ngoài thuốc

Nếu tình trạng GERD không thuyên giảm ngay cả khi điều trị bằng thuốc, bạn có thể được đề nghị thực hiện phẫu thuật hoặc phương pháp điều trị hỗ trợ khác. Ví dụ như:

Phẫu thuật mổ hở: Bác sĩ sẽ thực hiện phẫu thuật mổ hở để thắt chặt phần trên của dạ dày, củng cố cơ vòng thực quản dưới. Điều này sẽ giúp tạo thêm áp lực cho phần dưới thực quản và giảm trào ngược axit.

Phẫu thuật nội soi qua đường miệng (TIF): Bác sĩ sẽ sử dụng một thiết bị gọi là EsophyX để đưa vào thực quản, sau đó sẽ tạo ra các nếp gấp ở phần đáy của thực quản. Những nếp gấp này đóng vai trò như một van mới để ngăn quá trình trào ngược axit từ dạ dày.

Kinh nghiệm chữa trào ngược dạ dày thực quản

Thay đổi lối sống, chế độ ăn uống là một trong những yếu tố cần thực hiện song song với quá trình điều trị bằng y tế. Với người bị trào ngược dạ dày thực quản, cần lưu ý những vấn đề như sau:

Duy trì cân nặng phù hợp: Nếu quá nặng cân, có thể tạo thêm áp lực lên vùng bụng, đẩy dạ dày lên và khiến cho axit dễ bị trào ngược hơn.

Bỏ thuốc lá: Các thành phần trong thuốc lá có thể làm giảm khả năng hoạt động của cơ thắt thực quản dưới.

Nâng cao đầu giường khi ngủ: Nên nâng cao cơ thể từ thắt lưng trở lên khoảng 6 – 9cm. Từ đó giúp giảm tình trạng trào ngược dạ dày thực quản.

Tư thế ngủ giúp giảm trào ngược dạ dày - thực quản

Thay đổi thức ăn, đồ uống có thể gây trào ngược dạ dày: Ví dụ như các loại thực phẩm chiên, béo, rượu, socola, bạc hà, tỏi, caffeine,… Bổ sung thêm các loại bột mì, bột yến mạch, đỗ, đậu, các loại đạm dễ tiêu, sữa chua,… để giảm thiểu được tình trạng trào ngược axit.

Một số lưu ý khác: Ăn chậm, nhai kỹ, không mặc quần áo quá sát (điều này tạo áp lực lên bụng, cơ thắt thực quản), giảm các hoạt động cần gắng sức sau ăn, chia bữa ăn thành nhiều bữa nhỏ,… Không nằm xuống ngay sau bữa ăn, bạn nên chờ ít nhất 3 giờ sau khi ăn, trước khi nằm hoặc đi ngủ.

Bên cạnh đó, bạn cũng có thể sử dụng thêm một số thành phần có tác dụng trong hỗ trợ giảm trào ngược dạ dày tá tràng. Ví dụ như hạt bưởi, dạ cẩm tím, nghệ, kẽm, glycine,… Trong đó:

Hạt bưởi: Theo một nghiên cứu được thực hiện tại Cao đẳng Y tế Đại học Jagiellonian ở Ba Lan cho thấy, các chiết xuất của thành phần này giúp giảm bài tiết axit ở dạ dày hiệu quả. Ngoài ra, hạt bưởi còn có tác dụng hạn chế khả năng oxy hóa ở niêm mạc dạ dày.

Glycine: Trong nghiên cứu về các đặc tính chống bài tiết của Glycine được thực hiện bởi tác giả M Tariq và AR Al Moutaery cho thấy, thành phần glycine khi dùng ở một liều lượng phù hợp có thể giúp giảm tiết dịch vị tại dạ dày, chống lại căng thẳng, làm lành vết loét.

Khi kết hợp các thành phần này theo công thức phù hợp có thể hỗ trợ làm giảm lượng axit trong dạ dày, cải thiện được tình trạng ợ hơi, đau thượng vị, ợ chua,… của trào ngược dạ dày tá tràng, viêm loét dạ dày gây ra.

Hạt bưởi và Glycine có thể giúp giảm tiết dịch vị trong dạ dày

Trên đây là bài viết tham khảo về tình trạng trào ngược dạ dày tá tràng. Tuy nguy cơ gây nguy hiểm không quá cao, nhưng nó có thể tái phát nhiều lần và gây khó chịu cho người mắc phải.

Vì vậy, bạn nên thực hiện nghiêm túc các biện pháp kiểm soát GERD theo hướng dẫn của bác sĩ. Nếu còn bất kỳ thắc mắc nào liên quan đến trào ngược dạ dày tá tràng, bạn có thể đặt câu hỏi tại phần bình luận bài viết để nhận được hỗ trợ giải đáp chi tiết hơn.

Tham khảo:

https://emedicine.medscape.com/article/176595-overview#a1

https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/17019-gerd-or-acid-reflux-or-heartburn-overview

https://www.healthline.com/health/gerd#home-remedies