Sỏi ống mật chủ và những điều bạn cần biết?

Sỏi ống mật chủ là một căn bệnh không mới, thậm chí khá phổ biến ở nước ta nhưng thực tế nhiều người còn chưa hiểu rõ về căn bệnh này. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn có cái nhìn tổng quan về nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị sỏi ống mật chủ

Bạn biết gì về sỏi ống mật chủ?

Sỏi ống mật chủ là sỏi mật trong ống mật chủ (đường dẫn mật chính nối từ ống gan chung xuống tá tràng). Cùng với sỏi gan, sỏi trong ống mật chủ cũng được xếp vào nhóm sỏi đường mật (sỏi ống mật).

Sỏi ống mật chủ được hình thành do nhiều nguyên nhân khác nhau như:

- Rối loạn chức năng gan: Gan là nơi sản xuất dịch mật. Khi chức năng gan bị rối loạn có thể dẫn đến tình trạng mất cân bằng thành phần cholesterol và bilirubin trong dịch mật và gây ra bệnh sỏi ống mật chủ.

- Giảm vận động đường mật: Dịch mật ứ trệ lâu ngày có thể tích tụ tạo thành sỏi ống mật chủ.

- Nhiễm khuẩn, nhiễm ký sinh trùng: Sau khi di chuyển ngược từ ruột non lên ống mật, xác giun sán để lại lâu ngày có thể trở thành nhân sỏi.

Biểu hiện nhận biết sỏi ống mật chủ

Dấu hiệu nhận biết sỏi ống mật chủ thường khó nhận diện do các dấu hiệu thường rất dễ nhầm lẫn với các bệnh khác khiến người bệnh chủ quan. Một số các dấu hiệu điển hình của sỏi ống mật chủ như: 

• Đau hạ sườn phải: Các cơn đau hạ sườn phải trong sỏi ống mật chủ thường xuất hiện đột ngột, dữ dội và kéo dài. Nguyên nhân là do sỏi di chuyển gây đau hoặc đau do căng giãn, tăng áp lực đường mật. Trường hợp cơn đau kéo dài nhiều giờ với mức độ tăng nặng thì có thể sỏi ống mật chủ đã gây biến chứng. Người bệnh nên nhanh chóng nhập viện để tránh rủi ro cho sức khỏe.
• Sốt: Dịch mật ứ trệ tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn phát triển mạnh mẽ. Vi khuẩn tiết ra nội độc tố gây sốt cao 39 – 40°C, run lạnh, vã mồ hôi. Triệu chứng sốt lạnh run trong sỏi ống mật chủ thường xuất hiện sau 2 – 3h xảy ra các cơn đau quặn.
• Vàng da: Tỉ lệ vàng da sỏi ống mật chủ khá cao khi sỏi đã gây biến chứng. Đây cũng là triệu chứng xảy ra muộn nhất, sau 24 – 48h kể từ khi xuất hiện đau hạ sườn phải và sốt. Nguyên nhân là do dịch mật bị tắc nghẽn và ứ đọng ở gan, bilirubin tăng cao trong máu gây vàng da, vàng niêm mạc mắt, nước tiểu sẫm màu. Mức độ vàng da nặng hay nhẹ còn tùy thuộc vào mức độ tắc mật.

Bệnh sỏi ống mật chủ gây ra những cơn đau hạ sườn, sốt hay vàng da

Bên cạnh những triệu chứng điển hình kể trên, không ít trường hợp người bệnh còn có các dấu hiệu không điển hình như: Nôn, buồn nôn, ăn uống kém ngon……

Biến chứng nguy hiểm của sỏi ống mật chủ

Sỏi ống mật chủ có nguy hiểm không là nỗi lo chung của người mắc bệnh này. Trên thực tế, đây là dạng sỏi mật nguy hiểm nhất, rất khó điều trị nhưng lại rất dễ gây biến chứng. Có thể kể đến như:

• Viêm đường mật: Kích thước sỏi lớn làm tắc nghẽn dịch mật, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển gây nhiễm trùng. Hiện nay, tình trạng sỏi ống mật chủ biến chứng nhiễm trùng đường mật vô cùng phổ biến, có ở khoảng 70% người bệnh.
• Chảy máu đường mật: Sỏi di chuyển, cọ xát và làm tổn thương đường mật, gây chảy máu.
• Viêm mủ đường mật: Nhiễm trùng đường mật lâu ngày tạo nên các ổ mủ, viêm.
• Áp xe đường mật, áp xe gan
• Viêm phúc mạc mật: Dịch mật tắc nghẽn kết hợp với nhiễm trùng gây giãn đường mật, dịch mật thấm vào phúc mạc, lan ra ổ bụng gây viêm phúc mạc.
• Sốc nhiễm trùng, nhiễm trùng huyết: Đây là biến chứng rất nguy hiểm, tỷ lệ tử vong cao.
• Viêm tụy cấp: Là biến chứng cấp cứu, người bệnh có thể tử vong nếu không được xử trí kịp thời. Thường gặp khi sỏi đoạn cuối ống mật chủ rơi vào ngã 3 mật tụy, khiến dịch tụy bị tắc nghẽn và quay lại “tiêu hóa” chính tạng này.
• Hội chứng gan thận: Là biến chứng nặng nề nhất do sỏi ống mật chủ gây ra, nguy cơ tử vong rất cao.

Do đó, người bệnh không nên chủ quan khi phát hiện có sỏi. Chủ động điều trị sớm và phòng ngừa biến chứng là hướng đi đúng đắn trong điều trị sỏi ống mật chủ.

Các phương pháp điều trị sỏi ống mật chủ hiện nay

Phẫu thuật sỏi ống mật chủ khi sỏi gây biến chứng đang là chỉ định phổ biến để điều trị loại sỏi này. Tuy nhiên, với trường hợp sỏi chưa gây biến chứng, phương pháp điều trị không phẫu thuật kết hợp với thay đổi chế độ ăn, lối sống sẽ được ưu tiên hơn.

Sử dụng thảo dược hỗ trợ tan sỏi mật phòng ngừa biến chứng

Hiện nay, xu hướng sử dụng thảo dược trong điều trị sỏi mật, sỏi gan đang được các chuyên gia và người bệnh tin dùng. Do khả năng tác động sâu vào căn nguyên gây sỏi đồng thời giúp làm mềm và tan sạn sỏi tránh các biến chứng do sỏi mật gây ra mà người bệnh phải đối diện. Các thảo dược được các chuyên gia tin dùng bao gồm “bát bảo thảo dược” sau: Uất kim, Nhân trần, Chi tử, Sài hộ, Diệp hạ châu, Hoàng bá, Kim tiền thảo, Chỉ xác. 

Bài thuốc 8 thảo dược quý dành cho người sỏi mật

Theo nghiên cứu lâm sàng tại bệnh viện 103 khi người bệnh sử dụng 8 loại thảo dược trên trong điều trị sỏi mật ghi nhận kết quả: 

- Cải thiện triệu chứng bệnh sỏi mật như đau hạ sườn phải, đầy trướng, khó tiêu, vàng da, vàng mắt,... chỉ sau 2-4 tuần. Nhiều người còn thấy nhẹ nhõm bụng dạ, ăn uống thoải mái hơn ngay từ ngày đầu tiên sử dụng.

- Bào mòn và giảm kích thước sỏi mật (sỏi túi mật, sỏi đường mật trong gan, sỏi ống mật chủ)

- Cải thiện và phòng ngừa biến chứng viêm túi mật, viêm đường mật,...

- Ngăn sỏi mật tái phát sau cắt túi mật hay can thiệp lấy sỏi.

Bát bảo thảo dược giúp làm tan sỏi, cắt cơn đau sỏi mật lâu dài

Sử dụng thuốc tây y 

Với bản chất là sỏi hỗn hợp nên thuốc tan sỏi Tây y ít hiệu quả với người bệnh sỏi ống mật chủ. Do đó, gần như bác sĩ không chỉ định loại thuốc này, thay vào đó là kê các thuốc ổn định triệu chứng trước khi phẫu thuật. 

Nếu sỏi gây viêm, nhiễm khuẩn sẽ được chỉ định sử dụng kháng sinh. Hầu hết trường hợp bác sĩ sẽ cho sử dụng kháng sinh liều cao, kết hợp với một số loại kháng sinh đặc trị. Nếu phác đồ kháng sinh phù hợp, người bệnh sẽ nhanh chóng hạ sốt và cần điều trị đúng một lộ trình để tiêu diệt vi khuẩn triệt để.

Phẫu thuật nội soi mật tụy ngược dòng (ERCP):

Là phương pháp thường quy được áp dụng trong điều trị sỏi ống mật chủ. Ngoài ra, nội soi mật tụy ngược dòng cũng được chỉ định sau khi đã phẫu thuật cắt túi mật với trường hợp người bệnh có cả sỏi túi mật và sỏi ống mật chủ.

Bác sĩ dùng 1 ống nội soi nhỏ, đầu có gắn camera, chụp hình đường mật để xác định chính xác vị trí, số lượng, kích thước sỏi. Sau đó, sẽ tiến hành lấy sỏi hoặc tán sỏi. 

Phương pháp này được tiến hành trong 30-60 phút, tỷ lệ thành công lên đến 90%. Tuy nhiên cũng có một số biến chứng bạn có thể gặp như nhiễm trùng đường mật, viêm tụy, chảy máu… nguy hiểm đến tính mạng.

Nội soi mật tụy ngược dòng vừa giúp chẩn đoán, vừa giúp điều trị sỏi ống mật chủ

Kỹ thuật nội soi lấy sỏi ống mật chủ như sau: 

+ Sau khi đặt một ống nội soi ở ngay dưới rốn và bơm CO2 vào ổ bụng, bác sĩ sẽ đưa camera vào quan sát ổ bụng. 

+ Đưa 3 ống nội soi tiếp theo vào vị trí dưới mũi xương ức, dưới hạ sườn phải và dưới hạ sườn trái.

+ Tiến hành các thao tác để bộc lộ hoàn toàn rồi dùng dụng cụ phù hợp đê xẻ ống mật chủ.

+ Dùng dụng cụ gắp sỏi qua ống nội soi ở dưới mũi xương ức hoặc với sỏi nhỏ sẽ được bơm rửa xuống tá tràng.

+ Khâu ống mật chủ, đặt dẫn lưu qua ống nội soi dưới hạ sườn để hút rửa sạch.

+ Khâu lại các lỗ nội soi bằng chỉ tự tiêu.

Phương pháp mổ nội soi sỏi ống mật chủ khá tối ưu, lấy được sạch sỏi, ít chảy máu, tuy nhiên đòi hỏi trang thiết bị hiện đại và phẫu thuật viên có trình độ, kinh nghiệm tốt mới có thể tiến hành một cách an toàn, hiệu quả.

Phẫu thuật mở ống mật chủ lấy sỏi (mổ hở)

Được chỉ định trong trường hợp cấp cứu (có biến chứng mật thấm phúc mạc, viêm phúc mạc, sốc nhiễm trùng…), người không thể thực hiện mở ống mật chủ lấy sỏi qua nội soi hoặc mổ có kế hoạch ở bệnh nhân có sỏi mật nhưng chưa có biến chứng.

Phẫu thuật sỏi ống mật chủ thường tiến hành sau khi điều trị ổn định bằng nội khoa

Hy vọng bài viết này đã giúp bạn giải đáp được toàn bộ về “Sỏi ống mật chủ và những điều bạn cần biết”. Nếu vẫn còn băn khoăn về bệnh sỏi mật, đừng ngần ngại hãy để lại thắc mắc dưới phần bình luận để được các chuyên gia tư vấn chuyên sâu nhé!