Donepezil điều trị sa sút trí tuệ và lưu ý để sử dụng an toàn

Donepezil là thuốc gì? Công dụng thế nào?

Donepezil là thuốc kê đơn thuộc nhóm thuốc ức chế cholinesterase. Thuốc thường được dùng để điều trị các triệu chứng lú lẫn, suy giảm trí nhớ ở bệnh Alzheimer thường gặp ở tuổi già. Tuy nhiên, Donepezil không dùng để chữa trị chứng bệnh này. Bệnh Alzheimer vẫn có thể xảy ra ở cả những người sử dụng thuốc Donepezil.

Donepezil tác động tới các triệu chứng của bệnh Alzheimer dựa trên cơ chế sau:

• Giảm triệu chứng bệnh: Bằng cách ức chế sự thủy phân của acetylcholin và làm tăng nồng độ acetylcholin ở synap cholinergic. Sự thiếu hụt của hoạt chất acetylcholin là nguyên nhân chủ yếu dẫn tới tình trạng mất trí nhớ và suy giảm nhận thức. 
• Tăng cường khả năng ghi nhớ cho trí não: Bằng cách điều hòa các thụ thể NMDA và protein amyloid, từ đó điều hòa sự dẫn truyền thần kinh tạo ra bởi axit amin glutamate. Glutamate có vai trò quan trọng trong hoạt động ghi nhớ, học tập tri thức. 

Donepezil (Aricept) dùng điều trị sa sút trí tuệ, lú lẫn do bệnh Alzheimer

Hiện nay Donepezil được nhiều công ty sản xuất và phân phối dưới nhiều tên thương hiệu như Aricept, Amisate tab 5mg, Demensyn, Hania, Rizax, SaVi Donepezil 10,... Tuy nhiên bài viết sẽ chủ yếu đề cập tới thuốc này dưới dạng tên biệt dược Aricept.

Thuốc Donepezil (Aricept) được công ty Bushu Pharmaceuticals Ltd. Misato Factory (Nhật Bản) sản xuất dưới dạng viên nén tan trong miệng. Giá thuốc cụ thể theo từng loại như sau:

• Thuốc Aricept Evess 5mg: Tương đương với hàm lượng Donepezil 5mg/viên. Thuốc được đóng gói theo quy cách 2 vỉ x 14 viên với giá khoảng 70.000 đồng/hộp.
• Thuốc Aricept Evess 10mg: Tương đương với hàm lượng Donepezil 5mg/viên. Thuốc được đóng gói theo quy cách 2 vỉ x 14 viên với giá khoảng 80.000 đồng/hộp.

Lưu ý đơn giá trên bạn chỉ dùng để tham khảo. Giá thuốc cụ thể có thể thay đổi tùy theo tiệm thuốc mà bạn mua, thời điểm mua cũng như số lượng thuốc. 

>>> XEM THÊM: Cách sử dụng Galantamine trị sa sút trí tuệ, giảm trí nhớ an toàn

Hướng dẫn sử dụng Donepezil (Aricept) hiệu quả 

Thuốc Donepezil là thuốc kê đơn nên bạn cần sử dụng tuân thủ theo chỉ định mà bác sĩ đã đề ra. Ngoài ra, bạn có thể tham khảo hướng dẫn sử dụng mà nhà sản xuất đã cung cấp dưới đây.

Cách dùng: 

• Với dạng viên ngậm Donepezil, đặt viên thuốc vào lưỡi và để cho nó tự tan rã. Sau khi thuốc đã tan hoàn toàn, bạn có thể uống thêm nước hoặc không. 
• Với dạng viên uống Donepezil, uống toàn bộ viên với nước mà không bẻ hay làm vỡ viên và uống vào buổi tối trước khi ngủ.

Liều dùng: 

• Bệnh Alzheimer nhẹ đến trung bình: Liều khởi đầu được khuyên dùng là 5mg/ngày, sử dụng 1 lần/ngày. Sau 4-6 tuần, bạn tiến hành đánh giá hiệu quả của thuốc và có thể tăng lên sử dụng 10mg/ngày, mỗi ngày 1 lần. Không sử dụng quá 10mg/ngày. 
• Bệnh Alzheimer trung bình đến nặng: Liều khởi đầu được khuyên dùng là 5mg/ngày, sử dụng thuốc 1 lần/ngày. Sau 4-6 tuần, đánh giá hiệu quả của thuốc và có thể tăng lên sử dụng 10mg/ngày, mỗi ngày 1 lần. Liều dùng tối đa được chỉ định là 23mg, chỉ dùng mức liều này khi đã dùng ít nhất 3 tháng với liều 10mg/ngày.

Xử lý quá liều/quên liều, ngưng liều:

Trường hợp quá liều Donepezil, quên sử dụng một liều thuốc hoặc muốn ngừng sử dụng thuốc, bạn xử lý như sau:

Quên liều: Nếu quên một liều Donepezil, hãy uống càng sớm càng tốt khi nhớ ra. Hãy bỏ qua liều đã quên và sử dụng liều tiếp theo của bạn như thông thường nếu sắp tới thời điểm sử dụng thuốc. Nghiêm cấm sử dụng hai liều cùng một lúc vì có thể dẫn tới quá liều thuốc.

Quá liều: Quá liều Donepezil có thể dẫn tới các triệu chứng như buồn nôn, nôn nghiêm trọng, đổ mồ hôi, nhịp tim đập chậm, hạ huyết áp, trụy tuần hoàn và co giật cơ thể. Một số trường hợp có thể dẫn tới nhược cơ và tử vong. Nếu gặp bất cứ triệu chứng nào, bạn cần liên lạc ngay với cơ sở y tế gần nhất để được can thiệp y tế kịp thời. 

Ngưng liều: Trong trường hợp bạn ngừng sử dụng, hiệu quả thuốc sẽ giảm dần. Việc ngừng thuốc đột ngột không gây ra bất cứ nguy hiểm nào cho người dùng. Tuy nhiên nếu muốn sử dụng lại thuốc, bạn cần liên hệ với bác sĩ để được tư vấn. 

Nếu ngừng thuốc Donepezil quá 7 ngày, bạn cần liên hệ với bác sĩ trước khi sử dụng lại

>>> XEM THÊM: Tổng hợp thông tin về thuốc Nicergoline phục hồi chức năng não bộ

Lưu ý khi dùng Donepezil trị sa sút trí tuệ 

Để sử dụng Donepezil an toàn và hiệu quả, bên cạnh việc tuân thủ theo đúng hướng dẫn, bạn cũng cần lưu ý thêm một số vấn đề khác. Chúng thường bao gồm đối tượng cần thận trọng, tác dụng phụ và tương tác của Donepezil với thuốc khác. 

Đối tượng cần thận trọng khi dùng Donepezil

Nhóm đối tượng chống chỉ định, không dùng thuốc bao gồm:

• Người quá mẫn cảm hoặc dị ứng với Donepezil hoặc các loại tá dược có trong thuốc. 
• Phụ nữ có thai hoặc cho con bú không sử dụng Donepezil.
• Donepezil không được khuyên dùng cho trẻ em.

Nhóm đối tượng cần thận trọng trong quá trình điều trị sa sút trí tuệ bằng Donepezil là:

• Những người có tiền sử các bệnh sau: Bệnh hô hấp (hen suyễn, phổi tắc nghẽn mãn tính), bệnh dạ dày (loét dạ dày, chảy máu dạ dày, loét ruột,...), tình trạng khó đi tiểu (phì đại tuyến tiền liệt), ngất xỉu, co giật, động kinh,... cần thông báo cho bác sĩ trước khi dùng thuốc.
• Những người lái xe hoặc điều khiển máy móc không sử dụng thuốc trong thời gian làm việc. Thuốc có thể khiến bạn chóng mặt hoặc buồn ngủ.
• Người uống rượu, sử dụng chất có cồn cần báo với bác sĩ trước khi dùng thuốc. Chúng có thể gia tăng tình trạng chóng mặt hoặc buồn ngủ. 
• Người sắp thực hiện phẫu thuật cần sử dụng thuốc theo chỉ định bác sĩ.

Phụ nữ có thai và cho con bú không dùng Donepezil

Cẩn trọng với tác dụng phụ của Donepezil 

Sử dụng Donepezil có thể khiến bạn gặp phải các tác dụng không mong muốn. Danh sách những tác dụng phụ đã được ghi nhận cụ thể như sau:

Tác dụng phụ rất thường gặp: Tiêu chảy, buồn nôn và đau đầu.

Tác dụng phụ thường gặp: 

• Đi tiểu thường xuyên, không tự chủ.

• Mệt mỏi, đau toàn thân, chuột rút, co cứng cơ.

• Cảm lạnh thông thường với các triệu chứng đau đầu, nghẹt mũi,...
• Các vấn đề tiêu hóa như chán ăn, nôn, táo bón,...
• Các vấn đề về tâm thần như: Ảo giác, kích động, hành vi hung hăng.
• Các vấn đề thần kinh như mất ngủ, choáng váng và có thể ngất.
• Các vấn đề về da như phát ban da, ngứa da.

Tác dụng phụ ít gặp: Động kinh, nhịp tim chậm, xuất huyết dạ dày, loét dạ dày, tăng nồng độ creatine kinase cơ trong máu.

Tác dụng phụ hiếm gặp: Xuất hiện triệu chứng ngoại tháp, block xoang nhĩ, block nhĩ thất, các vấn đề về gan như viêm gan.

Không phải tất cả những tác dụng phụ này đều xảy ra với bạn. Tuy nhiên nếu có bất kỳ triệu chứng bất thường nào, bạn cần tiến hành kiểm tra dưới sự chỉ dẫn của bác sĩ càng sớm càng tốt. 

Đau đầu là tác dụng phụ rất thường gặp khi dùng thuốc Donepezil

Tương tác của Donepezil với thuốc khác

Donepezil có thể gây tương tác khi sử dụng chung với một số loại thuốc. Vì vậy trước khi sử dụng thuốc này, bạn cần thông báo với bác sĩ về tất cả các loại thuốc hoặc sản phẩm hỗ trợ cũng như vitamin đang dùng.

Một số loại thuốc cần đặc biệt lưu ý không sử dụng chung với Donepezil bao gồm:

• Thuốc chống viêm không steroid (NSAID) như aspirin, ibuprofen, naproxen,... khi dùng với Donepezil có thể làm tăng nguy cơ chảy máu dạ dày, loét dạ dày.
• Ketoconazole khi dùng chung với Donepezil sẽ làm tăng nồng độ Donepezil khoảng 30%.
• Các thuốc itraconazole, erythromycine, fluoxetine có thể gây ức chế chuyển hóa Donepezil, tăng nồng độ Donepezil trong máu.
• Các chất gây cảm ứng enzym như rifampicin, phenytoin, rượu có thể làm giảm tác dụng Donepezil.
• Các thuốc kháng cholinergic có thể bị ảnh hưởng khi dùng chung với Donepezil.
• Các thuốc như succinylcholine, thuốc ức chế thần kinh, cholinergic, thuốc chẹn beta khi dùng chung với Donepezil có thể gây tăng tác dụng quá mức của Donepezil.

Thông tin thêm từ dược sĩ về điều trị sa sút trí tuệ

Để điều trị sa sút trí tuệ hiệu quả, bên cạnh việc sử dụng thuốc Donepezil, người bệnh cần kết hợp với các biện pháp khác như chế độ ăn uống, tập luyện,... Cụ thể như sau:

Chế độ dinh dưỡng tăng cường chức năng não bộ: 

• Người sa sút trí tuệ nên thực hiện chế độ ăn bổ sung vitamin D và các loại vitamin khác. Ngoài ra, các chế độ ăn như Địa Trung Hải giàu trái cây, ngũ cốc, rau xanh, axit béo omega-3 sẽ giúp tăng cường chức năng não bộ.
• Ngoài ra bạn nên hạn chế tiêu thụ đồ ăn nhanh, đồ chiên rán, nướng, các thực phẩm chế biến sẵn, mỡ động vật,.. Tuyệt đối không lạm dụng rượu bia, các chất kích thích, thuốc lá.

Bài tập khôi phục chức năng não bộ: Người bệnh nên thực hiện các bài tập phục hồi, kích thích não bộ hoạt động như đọc sách báo, giải đố, chơi chữ, đối đáp,... Ngoài ra, bạn cũng nên tập thể dục nhẹ nhàng hoặc tham gia các hoạt động thể chất, tương tác xã hội để giảm triệu chứng bệnh.

Chế độ sinh hoạt hỗ trợ phục hồi chức năng não bộ: Chế độ sinh hoạt cũng là yếu tố ảnh hưởng tới quá trình phục hồi chức năng não bộ. Trong quá trình điều trị, người bệnh cần thực hiện chế độ sinh hoạt lành mạnh. Giữ thái độ sống tích cực, hạn chế sự lo lắng, trầm cảm, lo âu. Nghỉ ngơi khoa học, ngủ đúng giờ và đủ giấc. 

Sử dụng sản phẩm hỗ trợ từ thảo dược: Để nâng cao hiệu quả trị liệu của Donepezil, trong quá trình dùng thuốc, người bệnh có thể kết hợp sử dụng thêm các sản phẩm hỗ trợ từ thảo dược. Với thành phần từ tự nhiên, sản phẩm này hiệu quả và rất an toàn cho người dùng. 

Thạch tùng răng có hiệu quả trong tăng cường chức năng não bộ 

Tiêu biểu là các sản phẩm có thành phần từ Thạch tùng răng, Thiên ma, Đinh lăng,... Các thảo dược này đã được nghiên cứu có hiệu quả giúp tăng cường dinh dưỡng và lưu thông máu lên não, đồng thời tăng dẫn truyền, khả năng tiếp nhận thông tin của tế bào thần kinh và tăng sự hình thành dẫn truyền thần kinh mới. Khi kết hợp với Donepezil, chức năng não bộ sẽ được khôi phục nhanh chóng. Các triệu chứng lú lẫn, suy giảm trí tuệ sẽ biến mất dần theo thời gian. 

Trên đây là những thông tin về thuốc Donepezil dùng để điều trị tình trạng sa sút trí tuệ do bệnh Alzheimer thường gặp ở người già. Sử dụng thuốc có thể khiến tình trạng bệnh chuyển biến tốt hơn, giúp người mắc tỉnh táo và minh mẫn hơn.

Những thông tin trong bài viết chỉ được sử dụng với mục đích tham khảo. Để đảm bảo an toàn và hiệu quả tối đa, bạn nên sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ. Nếu còn bất cứ thắc mắc nào về Donepezil hoặc các phương pháp điều trị sa sút trí tuệ, bạn hãy để lại bình luận để được hỗ trợ kịp thời.

Tài liệu tham khảo:

https://www.drugs.com/mtm/donepezil.html

https://www.rxlist.com/aricept-drug.htm#warnings

https://www.webmd.com/drugs/2/drug-14334-9218/donepezil-oral/donepezil-oral/details