Tìm hiểu về bệnh hẹp ống sống - Có thể nguy hiểm hơn bạn nghĩ

Bệnh hẹp ống sống là gì?

Hẹp ống sống là hiện tượng khoảng không gian bên trong ống sống bị thu hẹp lại. Tình trạng này có thể xảy ra ở một hoặc nhiều khoang đốt sống. Ống sống được tạo bởi các đốt sống xếp chồng lên nhau, tạo thành một đường ống dài chạy từ cột sống cổ đến thắt lưng. Bên trong ống sống đó có chứa tủy sống và các rễ thần kinh. 

Hiện tượng khoảng không gian bên trong ống sống bị thu hẹp lại do nguyên nhân nào đó sẽ khiến cho tủy sống, các rễ thần kinh bị đè nén, chèn ép, kích thích và gây ra hiện tượng đau lưng, hạn chế vận động, đau thần kinh tọa. Khi hẹp ống sống xảy ra có thể khiến cho các dây thần kinh bị kích thích, nén, chèn ép dẫn đến đau thần kinh tọa và đau lưng.

Hẹp ống sống được chia làm 2 loại chính là hẹp ống sống thắt lưng và hẹp ống sống cổ. Cụ thể:

• Hẹp ống sống thắt lưng: Là sự thu hẹp của ống sống, các khoảng không gian có dây thần kinh, cấu trúc liên quan đến ống sống thắt lưng.
• Hẹp ống sống cổ: Tình trạng ống sống cổ bị thu hẹp và chèn ép lên tủy sống, các dây thần kinh xung quanh.

Khoảng không gian trong ống sống bị thu hẹp gọi là hẹp ống sống 

Dấu hiệu phát hiện hẹp ống sống 

Hẹp ống sống thường tiến triển âm thầm theo thời gian. Căn cứ vào vị trí bị thu hẹp không gian ống sống mà các triệu chứng có thể khác nhau. Thường gặp là hẹp ống sống cổ và hẹp ống sống thắt lưng. Để nhận biết hẹp ống sống cần thông qua triệu chứng lâm sàng và dấu hiệu cận lâm sàng. 

Biểu hiện lâm sàng hẹp ống sống cổ 

Các triệu chứng nhận biết hẹp ống sống cổ đó là: 

• Đau mỏi, co cứng vùng cột sống cổ gáy. 
• Khó quay, ngửa, cúi đầu, xoay trái phải, trước sau. 
• Tê bì, ngứa râm ran ở cánh tay, bàn tay, bàn chân hoặc chân.
• Cơ cánh, bàn tay yếu, cầm nắm dễ rơi, không chắc. 
• Mất thăng bằng, choáng váng, đi lại không vững. 

Triệu chứng lâm sàng hẹp ống sống thắt lưng 

Dấu hiệu nhận biết hẹp ống sống thắt lưng sẽ xuất hiện tại vùng lưng dưới, cụ thể là: 

• Đau mỏi, ê ẩm, âm ỉ vùng thắt lưng. 
• Sau đó lan rộng ra vùng mông đùi. 
• Cơn đau tăng nặng theo thời gian cả về mức độ và tần suất. 
• Đau thắt lưng dữ dội hơn khi vận động, đi lại, đứng. 
• Cơn đau giảm nhẹ khi ngồi, nghiêng người về phía trước. 
• Cảm giác bì bì, tê tê, châm chích, nóng bỏng, ngứa ran ở mông, đùi, cẳng chân, bàn chân. 
• Yếu chi dưới, tê bại, không nhấc được chân lên cao, bước đi không vững. 
• Mất khả năng kiểm soát việc đại, tiểu tiện cho hệ thống rễ thần kinh chùm đuôi ngựa bị tổn thương. 

Hẹp ống sống thắt lưng gây đau mỏi thắt lưng dữ dội

Dấu hiệu cận lâm sàng (chẩn đoán hình ảnh)

Để chẩn đoán chính xác hẹp ống sống cần có các hình ảnh chụp X-quang, MRI, CT để thấy rõ các mức độ thương tổn, chèn ép. 

• Chụp X quang: Cho thấy hình ảnh ống sống bị hẹp khi chụp tư thế đứng thẳng và đứng nghiêng.
• Chụp CT: Là phương pháp chẩn đoán hình ảnh hiện đại hơn X-quang. Phim chụp CT sẽ kết hợp nhiều phim X-quang lại và cho hình ảnh rõ nét hơn. Vị trí và kích thước ống sống bị hẹp sẽ được xác định chính xác.
• Chụp cộng hưởng từ MRI: Cho thấy hình ảnh hẹp ống sống rõ nét, mức độ chèn ép rễ thần kinh, tủy sống hơn chụp X-quang và CT.
• Chụp tuỷ đồ: Cho thấy hình dạng của tủy sống và các dây thần kinh bị chèn ép đều hiển thị trên phim chụp. Từ đó xác định được mức độ thương tổn của tủy sống.

XEM THÊM: Gai cột sống là gì? Mức độ nguy hiểm và chữa có khó không?

Nguyên nhân gây ra bệnh hẹp ống sống 

Căn nguyên gây hẹp ống sống có rất nhiều. Điểm chung đều là sự biến đổi cấu trúc cột sống, cụ thể là:

• Sự phát triển quá mức của xương (gai xương, gai đốt sống): Khi sụn khớp bị bào mòn, các đốt xương bắt đầu cọ xát vào nhau và tổn thương. Cơ thể sẽ phản ứng bằng cách bồi đắp xương mới vào để làm lành. Sự gia tăng xương quá mức tạo thành các mỏm xương dài ra làm hẹp không gian trong ống sống, chèn vào tủy sống. 
• Đĩa đệm bị tổn thương: Phình đĩa đệm, thoát vị đĩa đệm là căn nguyên phổ biến gây hẹp ống sống. Là hiện tượng đĩa đệm bị phình hoặc bị rách khiến gel bên trong thoát ra ngoài chiếm không gian ống sống. 
• Dày dây chằng: Là những dải sợi giữ cho các đốt sống không bị di lệch ra ngoài. Tình trạng viêm khớp cột sống lâu ngày sẽ làm cho dây chằng dày lên chiếm một phần không gian đốt sống. 
• Gãy xương cột sống: Đốt sống bị gãy hoặc trật khớp cũng có thể thu hẹp không gian ống sống, gây áp lực lên các dây thần kinh cột sống.
• Khối u tủy sống: Sự phát triển khối u sẽ làm hẹp không gian ống sống gây áp lực lên tủy sống và các rễ dây thần kinh.
• Hẹp ống sống bẩm sinh: Là hiện tượng người bệnh bẩm sinh đã có một ống sống nhỏ.

Thoát vị đĩa đệm gây hẹp ống sống thắt lưng 

Những đối tượng có nguy cơ hẹp ống sống 

Những người có các yếu tố sau sẽ tăng khả năng mắc bệnh hẹp ống sống:

• Những người trên 50 tuổi, không phân biệt giới tính. 
• Người có chế độ ăn uống không điều độ, không cung cấp đủ chất dinh dưỡng. 
• Những người gặp  tai nạn, chấn thương, bệnh cột sống bẩm sinh, cong vẹo cột sống. 

Biến chứng nguy hiểm của bệnh hẹp ống sống 

Hậu quả nghiêm trọng của hẹp ống sống là tổn thương tủy sống vĩnh viễn gây hạn chế khả năng vận động. Một số biến chứng nguy hiểm của hẹp ống sống thường gặp: 

• Teo cơ, liệt chi. 
• Mất thăng bằng. 
• Liệt toàn bộ thân dưới nếu tủy sống vùng cổ bị chèn ép nặng. 
• Mất vận động cả 2 bên chân nếu hẹp ống sống thắt lưng nặng. 
• Đi đại tiểu tiện không kiểm soát được. 

Tàn phế là biến chứng nguy hiểm của hẹp ống sống 

Điều trị hẹp ống sống như thế nào? 

Tùy thuộc vào mức độ chèn ép tủy sống mà lựa chọn hướng điều trị là bảo tồn, vật lý trị liệu hay phẫu thuật. Với mỗi phương pháp đều có những ưu, nhược điểm riêng nhưng đều có một mục tiêu chung là giảm triệu chứng đau, ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm. 

Phương pháp tự điều trị tại nhà

Bác sĩ có thể cung cấp một số phương pháp điều trị tại nhà nếu tình trạng hẹp ống sống của bạn ở mức độ nhẹ. Cụ thể như:

• Chườm nóng: Giúp giảm triệu chứng sưng, đau do hẹp ống sống. Nhiệt độ cao giúp tăng lưu lượng máu vận chuyển tới các cơ và giãn cơ, giảm đau nhức khớp.
• Chườm lạnh: Nếu chườm nóng không hiệu quả, bạn có thể thử chườm lạnh với đá. Nước đá cũng có tác dụng giảm tình trạng sưng, viêm, đau khớp.
• Tập thể dục: Bạn có thể tập các bài thể dục đơn giản tại nhà. Chúng sẽ hỗ trợ giảm đau, tăng cơ hỗ trợ cột sống và cải thiện sự linh hoạt các khớp của bạn.

Dùng thuốc kết hợp vật lý trị liệu 

Kết hợp điều trị bằng thuốc và vật lý trị liệu bao gồm điều chỉnh tư thế, kéo giãn và tập thể dục có thể giúp cải thiện triệu chứng đau với các trường hợp hẹp ống sống mức độ nhẹ. 

• Sử dụng thuốc: Bạn có thể sử dụng một số loại thuốc không kê đơn như ibuprofen, naproxen, aspirin, acetaminophen,.. để xoa dịu cơn đau, giảm viêm nhanh chóng. Các loại thuốc giảm đau kê theo toa như gabapentin, amitriptyline, oxycodone có thể được bác sĩ chỉ định thêm. Tuy nhiên chúng đều có tác dụng phụ nghiêm trọng nên  chỉ dùng trong thời gian ngắn.  
• Tiêm ngoài màng cứng: Thường được chỉ định khi có các cơn đau hẹp ống sống dữ dội. Tuy không chữa khỏi bệnh nhưng biện pháp này khá hiệu quả trong lần đầu tiên áp dụng. Càng về sau hiệu quả sẽ càng giảm. 
• Vật lý trị liệu: Nhà vật lý trị liệu sẽ xây dựng bài tập trị liệu phù hợp dựa trên tình trạng bệnh của bạn. Các bài tập chủ yếu cho phần cơ lưng, cơ bụng sẽ tăng tính đàn hồi, khả năng linh hoạt, giúp ổn định cột sống của bạn. 

Vật lý trị liệu giúp giảm đau cột sống lưng

Phẫu thuật hẹp ống sống 

Phẫu thuật hẹp ống sống là lựa chọn cuối cùng, khi mà các biện pháp trên không đem lại hiệu quả. Những trường hợp dưới đây sẽ phải cân nhắc phẫu thuật: 

• Không thể thực hiện các động tác, vận động phục vụ sinh hoạt hàng ngày. 
• Đi đứng, cầm nắm đồ vật đều không chắc, dễ vấp ngã, rơi đồ vật. Nhiều người còn không thể tự cầm đũa để ăn cơm. 
• Không chủ động trong việc đại tiểu tiện. 
• Mất khả năng vận động tứ chi. 
• Đau nhức lưng, cột sống dữ dội. 

XEM THÊM: Người bị phồng đĩa đệm nên ăn gì? Xem ngay câu trả lời TẠI ĐÂY!

Phòng ngừa hẹp ống sống thế nào cho hiệu quả? 

“Phòng bệnh hơn chữa bệnh” là kinh nghiệm cha ông ta đã đúc kết từ hàng ngàn năm nay. Đối với bệnh hẹp ống sống cũng vậy, chúng ta hoàn toàn có thể phòng ngừa bằng chế độ ăn uống, lối sống, luyện tập thể dục thể thao,... Cụ thể như sau: 

Duy trì lối sống lành mạnh

• Định kỳ thăm khám sức khỏe để phát hiện sớm các bất thường tại cột sống, diễn tiến bệnh để dự phòng tái phát. 
• Luôn có lối sống lành mạnh, ngủ nghỉ, làm việc hợp lý, tránh căng thẳng. 
• Kiểm soát cân nặng, tránh thừa cân béo phì. 
• Luyện tập thể thao hàng ngày giúp cột sống vận động, linh hoạt, dẻo dai. 

Xây dựng chế độ ăn uống hợp lý

• Đảm bảo chế độ ăn uống nhiều rau xanh, omega-3, vitamin D,... giúp làm chậm quá trình thoái hóa, ngăn chặn gai đốt sống, thoát vị đĩa đệm. 
• Hạn chế đồ ăn chế biến sẵn, nhiều dầu mỡ, không đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm. 
• Sử dụng thêm các loại dược liệu từ thiên nhiên chứa dầu vẹm xanh, kết hợp cùng các nhóm chất như vitamin nhóm B, canxi,... giúp cột sống chắc khỏe, phòng ngừa gai đốt sống, thoát vị đĩa đệm dẫn đến hẹp ống sống. Nghiên cứu tại Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam cho thấy: Dầu vẹm xanh chứa nhiều vitamin, đặc biệt là omega 3 có hoạt tính sinh học cao, giúp chống viêm, chống oxy hóa, tăng cường độ chắc khỏe của xương khớp. 
   

Dầu vẹm xanh kết hợp với vitamin B giúp tăng cường sức khỏe cho cột sống

Hẹp ống sống là bệnh lý nguy hiểm có thể khiến người mắc phải đối mặt với nguy cơ tàn phế vĩnh viễn. Hiểu rõ về nguyên nhân, triệu chứng, điều trị và cách phòng ngừa sẽ giúp bạn phát hiện sớm bệnh và có hướng xử trí thích hợp, phòng ngừa biến chứng hẹp ống sống hiệu quả. 

Nếu bạn còn bất kỳ thắc mắc, câu hỏi nào liên quan đến tình trạng hẹp ống sống hoặc những bệnh lý cột sống khác, vui lòng liên hệ số 024. 38461530 hoặc 028. 62647169 để được hỗ trợ.

Nguồn 

https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/17499-spinal-stenosis

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/spinal-stenosis/symptoms-causes/syc-20352961

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/spinal-stenosis/diagnosis-treatment/drc-20352966