Hướng dẫn sử dụng Xanax hiệu quả trong điều trị rối loạn lo âu

Tổng quan về Xanax (Alprazolam)

Xanax là loại thuốc được sử dụng trong điều trị bệnh rối loạn lo âu và những rối loạn liên quan đến chứng hoảng sợ. Vậy thuốc Xanax là gì và có tác dụng như thế nào?

Thuốc Xanax là gì?  

Thuốc Xanax hay Alprazolam là thuốc kê đơn, thuộc nhóm thuốc benzodiazepin. Thuốc tác dụng trên hệ thần kinh trung ương để làm dịu đi những triệu chứng bệnh. Xanax hoạt động bằng cách tăng cường tác dụng hoạt hóa chất tự nhiên (GABA) trong cơ thể, giúp cân bằng về mặt tâm thần. Từ đó mang lại kết quả giảm căng thẳng thần kinh, tình trạng lo lắng ở người bệnh.

Hiện tại, ngoài Xanax, bạn có thể tìm thấy Alprazolam trong các biệt dược khác. Ví dụ như Alprazolam Tablets USP, Alprazolam Mylan, Alprazolam Biogaran. Với biệt dược Xanax, thuốc được sản xuất các hàm lượng gồm Xanax 0.25mg, Xanax 0.5mg, Xanax 1mg và Xanax 2mg.

Theo cảnh báo từ Cục Quản lý Thực Phẩm và Dược Phẩm Hoa Kỳ (FDA), thuốc Xanax có chứa nhiều thành phần nguy hiểm nếu không sử dụng cẩn thận có thể gây nghiện, quá liều, thậm chí gây tử vong. Vì vậy, bạn cần đặc biệt lưu ý, chỉ dùng thuốc khi có sự chỉ dẫn từ bác sĩ, không tự ý mua thuốc sử dụng.

Thuốc Xanax cần được sử dụng dưới sự kê đơn từ bác sĩ

Công dụng của thuốc Xanax

Thành phần chính của Xanax là Alprazolam, có các cơ chế tác dụng như sau:

• Là một triazolobenzodiazepin có tác dụng ngắn chống lo âu, chống trầm cảm và được kê đơn rộng rãi trong điều trị các tình trạng lo âu, hoảng sợ. 
• Tan trong lipid nên thấm được vào hệ thần kinh trung ương.
• Làm tăng dẫn truyền acid gamma aminobutyric (GABA) là chất dẫn truyền thần kinh gây ức chế trong não do gắn vào các thụ thể benzodiazepin đặc hiệu.

Nhờ cơ chế tác dụng như trên, thuốc Xanax được sử dụng điều trị trong những trường hợp:

• Người mắc các hội chứng hoảng sợ, có hoặc không kèm theo hội chứng sợ khoảng rộng, sợ độ cao.
• Đối tượng mắc các trạng thái lo âu liên quan đến chứng trầm cảm.
• Các triệu chứng lo âu kèm theo trầm cảm.

Thuốc chỉ có tác dụng điều trị triệu chứng và không chữa được nguyên nhân gây bệnh. Nếu được dùng trong thời gian dài sẽ làm tăng nguy cơ phụ thuộc thuốc, do đó người bệnh chỉ được dùng thuốc điều trị trong thời gian ngắn.

Hướng dẫn sử dụng thuốc Xanax

Để Xanax mang lại hiệu quả khi sử dụng, người bệnh cần tuân theo những chỉ dẫn của dược sĩ hoặc bác sĩ. Hướng dẫn sử dụng thuốc Xanax sau đây có thông tin chính xác từ nhà sản xuất mà bạn cần nắm rõ.

Cách dùng - Liều dùng của Xanax

Thuốc Xanax được sử dụng theo đường uống và có hai dạng là tác dụng giải phóng chậm và tác dụng giải phóng nhanh. Bạn nên uống thuốc với nước để nuốt cả viên, không được nhai hay cắn vỡ viên thuốc do sẽ giảm tốc độ hấp thu của thuốc trong ống tiêu hóa. 

Liều dùng của thuốc được điều chỉnh theo từng loại bệnh, cụ thể:

Điều trị rối loạn lo âu: Sử dụng dạng viên nén giải phóng nhanh. Liều bắt đầu 0,25 - 0,5 mg/lần, uống 3 lần/ngày. Liều tối đa 4 mg/ngày. Người cao tuổi hoặc suy nhược nên dùng liều ban đầu là 0,25mg/lần, uống 2-3 lần/ngày.

Điều trị rối loạn hoảng sợ: 

Sử dụng dạng viên nén giải phóng nhanh: Liều ban đầu 0,5 mg/lần, uống 3 lần/ngày. Liều tối đa 10 mg/ngày. Người cao tuổi hoặc suy nhược nên dùng liều ban đầu là 0,25 mg/lần, uống 2-3 lần/ngày.

Sử dụng dạng viên nén giải phóng chậm: Liều ban đầu 0,5 - 1 mg/ngày, uống 1 lần/ngày vào buổi sáng. Liều duy trì 3 - 6 mg/ngày, ngày 1 lần uống vào buổi sáng. Liều tối đa 10 mg/ngày. Người cao tuổi hoặc suy nhược nên dùng liều ban đầu là 0,5 mg/lần, uống 2-3 lần/ngày. Tuỳ thuộc vào đáp ứng điều trị, có thể tăng liều trong khoảng 3 - 4 ngày/lần và mỗi lần không quá 1mg/ngày.

Điều trị duy trì và giảm liều: 

Tùy vào tình hình bệnh, bạn có thể giảm liều Xanax từ từ nhưng không quá 0,5 mg/3 ngày và có thể giảm liều chậm hơn. Tuy nhiên, quá trình giảm liều cần được theo dõi chặt chẽ tiến triển của bệnh. Nếu sau khi giảm liều, các triệu chứng của bệnh tái phát trở lại và có dấu hiệu nặng hơn, bạn cần quay lại liều dùng ban đầu hoặc tham khảo ý kiến bác sĩ.

Nên uống thuốc Xanax với nước

Một số lưu ý khi điều trị với Xanax:

• Nếu sử dụng liều dùng thấp nhất mà thuốc có hiệu quả tốt thì nên tiếp tục duy trì. Nếu sử dụng lâu dài Xanax, cần tham khảo ý kiến bác sĩ. 
• Không nên sử dụng thuốc lâu dài và giảm dần liều dùng khi muốn ngưng sử dụng. Do sử dụng Xanax trong một thời gian dài có thể gây ra tình trạng lệ thuộc thuốc về tâm sinh lý. Biểu hiện bởi các triệu chứng: Mất ngủ, nhức đầu, lo âu, đau - căng cơ, dễ kích thích, kích động, lú lẫn và có thể gặp ảo giác, co giật, run rẩy. 
• Liều của viên nén giải phóng kéo dài có thể được tăng lên trong khoảng thời gian từ 3 đến 4 ngày, liều lượng không quá 1 mg/ngày.
• Thời gian dùng thuốc nên được phân chia đều.

Xử trí khi quên liều/quá liều

Trong một số trường hợp, người dùng có thể quên hoặc uống quá liều Xanax. Nếu bạn gặp một trong những tình huống đó, bạn có thể xử lý như sau:

Xử lý khi quá liều

Quá liều thuốc Xanax có thể dẫn đến tử vong. Các triệu chứng quá liều có thể xảy ra như: Buồn ngủ, lú lẫn, yếu cơ, cảm giác choáng váng, mất thăng bằng, ngất xỉu. Người bệnh uống quá liều cần liên hệ ngay với bác sĩ và các cơ sở y tế để được điều trị kịp thời.

Xử lý khi quên liều

Khi bạn quên không uống liều thuốc Xanax, mà thời gian giữa lúc nhận ra quên uống thuốc và thời gian dùng liều kế tiếp gần nhau bạn chỉ cần tiếp tục dùng thuốc theo chỉ định. Tuyệt đối không uống 1 lần gấp đôi liều lượng để bù liều bạn đã quên.

Uống thuốc Xanax quá liều có thể dẫn đến tử vong

Tác dụng phụ của thuốc Xanax có thể gặp

Tương tự với những nhóm thuốc điều trị rối loạn lo âu nhóm benzodiazepine khác, Xanax có thể gây ra nguy hiểm cho người dùng. Do đó, trong quá trình sử dụng Xanax, người bệnh cần đặc biệt cảnh giác với các tác dụng phụ của thuốc. Cụ thể như sau:

Tác dụng phụ - phản ứng nguy hiểm

Nếu gặp những phản ứng này, người bệnh cần ngay lập tức dừng thuốc, tìm đến sự trợ giúp y tế ngay. Nó có thể bao gồm:

• Biểu hiện nghiện thuốc Xanax: Điển hình là các cơn co giật. Kèm theo đó có thể bao gồm các cảm giác bứt rứt, mất ngủ, lo âu, suy nhược, xuất hiện ảo giác, rối loạn trầm trọng hơn khi ngưng thuốc. Người bệnh cũng có thêm các triệu chứng về thể chất như đau đầu, rối loạn tiêu hóa, đau cơ, tim đập nhanh, huyết áp không ổn định.
• Phản ứng dị ứng nghiêm trọng: Khó thở, nổi mề đay, sưng mặt, môi, cổ họng hoặc lưỡi.
• Phản ứng khi dùng chung Xanax với rượu hoặc thuốc có Opioid: Ngừng thở lâu, thở chập, môi chuyển màu xanh hoặc lúc ngủ khó tỉnh giấc.
• Trầm trọng bệnh lý: Xuất hiện các hành vi đột ngột, nói nhiều hơn, hoạt động nhiều hơn, các cơ chuyển động bất thường. Lú lẫn, ảo giác, co giật. Xuất hiện hành vi, suy nghĩ muốn tự sát.

Tác dụng phụ nghiêm trọng

Tuy không nguy hiểm bằng những tác dụng phụ trên, nhưng nếu gặp các phản ứng trong nhóm này, người bệnh cần gọi ngay cho bác sĩ để được trợ giúp. Chúng có thể gồm:

• Thở nhẹ, nông, xuất hiện cảm giác hoặc thậm chí bị ngất.
• Xuất hiện cơn động kinh, ảo giác hoặc các hành vi nguy hiểm.
• Tăng động, không cảm thấy buồn ngủ, tinh thần bị kích động và nói nhiều hơn.
• Vàng da, vàng mắt.
• Buồn ngủ, giảm phản xạ. Đây là tác dụng phụ gây ra tương đối nguy hiểm khi người bệnh đang đi trên đường hoặc làm những công việc cần độ tập trung cao.

Tác dụng phụ thường gặp

Đây là những tác dụng phụ khá phổ biến khi dùng Xanax. Chúng có thể biến mất sau vài ngày. Tuy nhiên, nếu những phản ứng này kéo dài và làm bạn khó chịu, hãy liên hệ cho bác sĩ. Bao gồm buồn ngủ, cảm thấy nhẹ đầu.

Xanax có thể gây ra tác dụng không mong muốn là chóng mặt, nhức đầu

Lưu ý quan trọng khi sử dụng Xanax

Ngoài những vấn đề về cách dùng, liều dùng, tác dụng phụ của Xanax, bạn cũng cần chú ý về đối tượng sử dụng và tương tác của thuốc.

Chống chỉ định của Xanax

Theo thông tin từ nhà sản xuất, thuốc Xanax cần thận trọng và chống chỉ định với những đối tượng sau:

• Đang hoặc có tiền sử dị ứng/mẫn cảm với Alprazolam, các thuốc nhóm Benzodiazepine hoặc bất kỳ thành phần nào trong Xanax.
• Trẻ em dưới 18 tuổi.
• Suy hô hấp mạn tính hoặc cấp tính, yếu cơ hô hấp, hội chứng ngừng thở khi ngủ.
• Người bị nhược cơ không nên sử dụng vì có thể khiến bệnh nặng hơn.
• Rối loạn tâm thần, rối loạn lo âu mạn tính.

Nếu bạn thuộc một trong các đối tượng trên và được kê đơn thuốc Xanax, cần báo ngay cho bác sĩ tình trạng của mình để được tư vấn sử dụng thuốc khác thay thế. Ngoài ra, các chuyên gia cũng có những cảnh báo cho người bệnh trong quá trình điều trị với thuốc Xanax, cụ thể: 

• Không sử dụng rượu khi đang điều trị với thuốc Xanax do rượu có thể làm dịu thần kinh và làm tăng tác dụng ức chế hệ thần kinh trung ương.
• Thận trọng khi dùng thuốc cho người suy gan vì có khả năng gây bệnh não gan và làm tình trạng suy gan trở nên trầm trọng hơn.

Không uống rượu khi đang sử dụng thuốc Xanax

Đối tượng phụ nữ có thai và đang cho con bú

Phụ nữ có thai và đang cho con bú là hai đối tượng cần được lưu ý đặc biệt khi sử dụng Xanax, cụ thể:

Phụ nữ có thai:

Thuốc Xanax có thể được chuyển hóa qua nhau thai. Do đó, phụ nữ có thai cần thận trọng khi sử dụng loại thuốc này. Nếu thai phụ điều trị thuốc này kéo dài, có thể khiến thai nhi bị hạ huyết áp, hạ calci huyết, giảm chức năng hô hấp và hạ thân nhiệt trong bụng mẹ.

Đặc biệt, người mẹ cần thận trọng không nên dùng Xanax trong 3 tháng đầu thai kỳ. Tránh dùng liều cao ở 3 tháng cuối thai kỳ. 

Phụ nữ đang cho con bú:

Khi sử dụng Xanax, thuốc sẽ chuyển hóa vào tuyến sữa của người mẹ đang cho con bú. Trong khi đó, quá trình chuyển hóa của thuốc Xanax ở trẻ em chậm hơn so với người lớn nên có thể gây ra tích lũy các thuốc benzodiazepin và các chất chuyển hóa của chúng. Điều này gây ra tình trạng bỏ bú và sụt cân ở trẻ sơ sinh. 

Do đó, phụ nữ đang cho con bú không nên sử dụng thuốc Xanax để không gây ảnh hưởng đến trẻ. Nếu sử dụng thuốc, người mẹ cần ngừng cho con bú.

Đối tượng đang lái xe và vận hành máy móc

Thuốc có tác dụng không mong muốn là gây ra tình trạng buồn ngủ. Do đó, người bệnh cần thận trọng khi lái xe và vận hành máy móc, làm việc tại nơi trên cao và nguy hiểm.

Lưu ý về tương tác thuốc của Xanax 

Xanax có thể làm tăng tác dụng ức chế hệ thần kinh trung ương khi được sử dụng kết hợp với một số loại thực phẩm và thuốc khác. Do đó, người bệnh cần thông báo ngay với dược sĩ hoặc bác sĩ nếu đang sử dụng các loại thuốc sau:

• Thuốc chống trầm cảm khác: Tác dụng trên thần kinh trung ương làm tăng trầm cảm trung tâm.
• Thuốc chống nấm nhóm azol: Có khả năng ức chế mạnh cytochrome-P450 3A làm giảm mạnh chuyển hóa và độ thanh thải của thuốc Xanax.
• Thuốc ức chế mạnh Cytochrome-P450 như cimetidin, fluoxetine, fluoxetine, fluvoxamine, propoxyphene, nefazodone, các thuốc tránh thai đường uống.
• Một số loại thuốc như diltiazem, isoniazid, các kháng sinh macrolid (erythromycin, clarithromycin), sertralin, paroxetin, ergotamin, cyclosporin, amiodarone, nicardipin và nifedipin, delavirdine: Có khả năng tác động làm giảm chuyển hóa và thanh thải của alprazolam.
• Các thuốc hướng thần, các thuốc chống co giật, thuốc kháng histamin: Tác dụng ức chế hệ thần kinh tăng lên.

Thông tin thêm cho bạn

Rối loạn lo âu, căng thẳng là một trong những chứng bệnh tâm thần kinh điển hình xuất phát từ nguyên nhân sâu xa là giảm serotonin và dinh dưỡng trong não bộ. Sử dụng tây y để điều trị những bệnh lý này chỉ có thể giải quyết được triệu chứng mà không khắc phục tận gốc nên người bệnh lâu phục hồi và dễ tái phát. 

Ngày nay, xu hướng sử dụng thảo dược tự nhiên để cải thiện căng thẳng, rối loạn lo âu là cách được nhiều người lựa chọn và cho thấy kết quả tốt. Đặc biệt, người ta đã tìm thấy thảo dược hợp hoan bì và xem như là "chìa khoá vàng" trong hỗ trợ cải thiện các bệnh lý tâm thần kinh nói chung và rối loạn lo âu nói riêng.

Tác dụng tăng cường sức khỏe thần kinh nhờ cơ chế kích thích não bộ tăng tiết serotonin của hợp hoan bì đã được nghiên cứu và kết luận bởi dự án khoa học của trường Đại học ở tỉnh Chiết Giang và Quỹ Nghiên cứu Khoa học của Đại học Thiệu Hưng thực hiện cùng Phòng Khoa học & Công nghệ Thành phố Thiệu Hưng, Trung Quốc.

Để tăng cường tác dụng cải thiện rối loạn lo âu, các nhà khoa học Việt Nam đã nghiên cứu và cho ra đời công thức thảo được có hợp hoan bì là thành phần chính và nhiều dược liệu quý khác như: Uất kim, hồng táo, táo nhân, ngũ vị tử... Đây là giải pháp hữu ích dành cho người mắc các bệnh lý tâm thần kinh, lo âu, sợ hãi, căng thẳng.

Một số loại thảo dược giúp hỗ trợ cải thiện rối loạn lo âu

Những nội dung liên quan đến hướng dẫn sử dụng Xanax và lưu ý cần nhớ mà tác giả đề cập trong bài viết được tổng hợp từ những nghiên cứu và chuyên trang sức khỏe đáng tin cậy. Bài viết giúp bạn hiểu rõ về tác dụng và cách dùng thuốc Xanax, giúp việc điều trị rối loạn lo âu hiệu quả hơn, tuy nhiên chỉ mang tính chất tham khảo. Để sử dụng thuốc an toàn và hiệu quả theo từng đối tượng, người bệnh cần được thăm khám kỹ lưỡng bởi bác sĩ chuyên khoa.

Những thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, vì vậy nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về thuốc Xanax hoặc bệnh lý rối loạn lo âu, vui lòng liên hệ đến tổng đài 024. 38461530 - 028. 62647169 để được tư vấn.

Tài liệu tham khảo

https://www.drugs.com/xanax.html

https://www.webmd.com/drugs/2/drug-9824/xanax-oral/details

https://www.everydayhealth.com/drugs/xanax